Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Засагт хан аймгийн Итгэмжит засгийн хошуу, Хантайшир уулын аймгийн Бурханбуудай уулын хошуу, Хантайшир уулын аймгийн Жавхлант уулын хошуу
Төрөл Хошуу
Цаг үе 1912-1927 он
Хэний хаанчлалын үед Жавзандамба хутагт Богд хаан
Анхны засаг ноён Засаг, улсад туслагч гүн Дашцэрэн
Удам Гэрсэнз жалайр хунтайжийн хоёрдугаар хүү Ноёндай хатан баатарын хүү Төвд хатан баатарын ахмад хүү Хонхой сэцэн жононгийн угсаа
Харьяалал Засагт хан аймаг
Байгуулагдсан он цаг 1912
Татан буугдсан он цаг 1927
Манжийн үеийн нэршил (1691-1911) Байхгүй
Богд хаант Монгол улсын үеийн нэршил (1911-1923) Засагт хан аймгийн Итгэмжит засгийн хошуу
1923 оноос хойш (1923-1931) Хантайшир уулын аймгийн Бурхан буудай уулын хошуу
Анх байгуулагдах үеийн сумны тоо 1 сум
1918 оны хүн амын тоо Өрх – 160. Эрэгтэй – 317 (үүнээс тайж – 32, хамжлага ард – 61, лам банди – 62, сумны албат эр – 83, сул эр – 79). Эмэгтэй – 281. Нийт – 598.
Одоогийн Говь-Алтай аймгийн Цогт сум
Хошууны дотор байсан сүм хийд Төгрөгийн хүрээ
Сүүлчийн засаг ноён Дашцэрэн

Итгэмжит засгийн хошуу (Засагт хан аймаг)

Монгол улсын үеийн Халхын Засагт хан аймгийн хошуу

    Тус хошууны засаг ноёдын өвөг дээдэс нь Халхын баруун гарын бэсүдийн Хонхой сэцэн жононгийн наймдугаар отгон хүү Норов эрдэнэ хунтайжийн хүү Гомбожав болно. 1690 онд дэд зэрэг тайж өргөмжилжээ. Цэргийн хэрэгт зүтгэн явсан тул улсад туслагч гүн өргөмжилж, үе улиран залгамжлуулаад Засагт хан аймгийн Ёст засгийн хошуунд хамаарган захируулжээ. Гомбожавын зургадугаар үеийн ач Дашцэрэнд 1912 онд Монгол улсын Жавзандамба хутагт Богд хаан Итгэмжит засаг цол хүртээж тусгай засаг хошуу болгон Засагт хан аймагт захируулжээ. 1923 оны засаг захиргааны шинэчлэлээр тус хошууг Хантайшир уулын аймгийн Бурхан буудай уулын хошуу хэмээн өөрчлөн нэрийдэж Цогт уул хэмээх нэг сумтай явжээ. 1931 оны засаг захиргааны өөрчлөлтөөр тус хошууны хуучин нутаг нь одоогийн Говь-Алтай аймгийн Цогт сумын нутагт багтан оржээ. (Б.Нацагдорж)

Засаг ноёдын үе залгамжлал

Дашцэрэн

Засаг, улсад туслагч гүн

1912-1923

 

Ашигласан ном зохиол

Jang Mu jokiyaba. Namyun, Banzaraγča mongγolčilaba. Mongγol-un qosiγu nutuγ-un temdeglel (dumda). Ündüsüten-ü keblel-ün qoriy-a. 1990

Майский И. Современная Монголия. Иркутск, 1921.

Сономдагва Ц. Монгол улсын засаг, захиргааны зохион байгуулалтын өөрчлөлт, шинэчлэл. Улаанбаатар, 1998. 

Шархүү Цэ. Дөрвөн аймгийн засаг хошуудын засаг ноёдын товч шастир. // Mongoru kenkyukai. Osaka, 1984. Vol.7, т.119-207. 


Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол