Монголын түүхийн тайлбар толь

А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

Нарбанчин хутагтын шавь (Сайн ноёны аймаг)

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг	Халхын умард замын Цэцэрлэгийн чуулганы Нарбанчин хутагтын шавь, Сайн ноён хан аймгийн Нарбанчин хутагтын шавь, Цэцэрлэг мандлын аймгийн Отгон хайрхан уулын хошуу
Төрөл	Шавь
Цаг үе	1772-1925 он
Хэний хаанчлалын үед	Тэнгэрийн тэтгэсэн
Харьяалал	Сайн ноёны аймаг
Байгуулагдсан он цаг	1772
Татан буугдсан он цаг	1925
Манжийн үеийн нэршил (1691-1911)	Халхын умард замын Цэцэрлэгийн чуулганы Нарбанчин хутагтын шавь
Богд хаант Монгол улсын үеийн нэршил (1911-1923)	Сайн ноён хан аймгийн Нарбанчин хутагтын шавь
1925 оноос хойш (1924-1931)	Цэцэрлэг мандлын аймгийн Отгон хайрхан уулын хошуу
1918 оны хүн амын тоо	Өрх – 130. Эрэгтэй – 369 (үүнээс лам банди – 186, шавь ард – 134, сул эр – 49). Эмэгтэй – 289. Нийт – 658.
Одоогийн	Завхан аймгийн Шилүүстэй, Цагаанчулуут сумд
Хошууны дотор байсан сүм хийд	Соёлыг бадруулагч сүм (1803)

Нарбанчин хутагтын шавь (Сайн ноёны аймаг)

Чин улсын үеийн Халхын Сайн ноён аймгийн тамгатай хутагтын шавь

Халхад тодорсон анхдугаар Нарбанчин хутагт Бадамдорж нь 1699 онд Халхын Түмэнхэн сайн ноёны ахмад хүү Зодов сэцэн ноёны угсааны гүн Гончигийн хошууны тайж Гүржавын гэрт төржээ. Нарбанчин хутагтын хоёрдугаар дүр Агваанчойронданзанжамц Өвөр монголын Ордосын Их зуугийн чуулганы бэйс Наваангалданцэрэнгийн хошууны тайж Дашдэндэвийн гэрт 1738 онд мэндэлж 1772 онд манжийн хаанаас шавь нарыг захирах тамга олгуулж Халхын Сайн ноёны аймагт харьяалуулжээ. Тус шавийн нутаг нь Сайн ноёны аймгийн Хошууч мэргэн засгийн хошууны өмнө хэсгээр Завхан голын хойт талаар оршиж байв. 1923 оны засаг захиргааны шинэчлэлээр Нарбанчин хутагтын шавийг Цэцэрлэг мандлын аймагт үргэжлүүлэн захиргаж, 1925 онд тус аймгийн Отгон хайрхан уулын хошуунд нэгтгэжээ. 1931 оны засаг захиргааны өөрчлөлтөөр тус шавийн хуучин нутаг нь одоогийн Завхан аймгийн Шилүүстэй, Цагаанчулуут хоёр сумын нутагт багтан оржээ. (Б.Нацагдорж)