Халхын зүүн гарын Түмэнхэн сайн ноёны ахмад хүүгийн угсааны Тод эрдэнэ ноён 1688 онд албат ардыг дагуулан говийг туулан Чин улсад дагаар оржээ. Зүүнгарын Галдан бошогт хааны цэрэгтэй хүчлэн байлдаж явсан тул 1691 онд Долнуурын чуулганаар түүнийг засаг, улсын түшээ гүн өргөмжлөв. Үргүй тул өөрийн үеэл ах Цэвээндоржийн хүү Цэвээнноровыг үрчлэн авч тэжээгээд Чин улсын хааны хиа болгож нийслэл хотод суулгажээ. 1692 онд Тод эрдэнийг нас барахад түүний засаг тушаалыг төрсөн ах Убадад залгамжлуулав. 1712 онд Убадаг залгамжилсан түүний хүү Бамуг нас барахад Тод эрдэнийн үрчилсэн хүү Цэвээнноровыг засаг өргөмжлөн тус хошууг захируулжээ. 1719 онд Чин улсын  хааны зарлигаар цэрэг захиран VII Далай лам Галсанжамцыг хамгаалан Лхасад хүргэв. Түүнийг залгамжилсан хүү Цэмцэгжав нь цэргийн хэрэгт зүтгэн явсан тул бэйс, бэйлийн хэргэм дараан хүртэж 1757 онд төрийн жүн вангийн хэргэмээр шагнуулжээ. Тус хошууны нутаг нь зүүнш Энх даваа, өмнөш Хөөвөр, баруунш Тэжгэр гашуун, хойш Загийн эхэн, зүүн өмнөш Цагаан нуур, баруун өмнөш Хацавчийн эхэнд хүрчээ. 1911 онд Монгол улс тусгаар тогтнолоо сэргээн тунхаглахад тус хошууны засаг ноён Жамьяндоржид үе улиран эрдэнэ засаг цол хүртээсэн тул тус хошууг Сайн ноён ханы аймгийн Эрдэнэ засгийн хошуу хэмээн нэрлэх болов. 1923 оны засаг захиргааны шинэчлэлээр тус хошууг Цэцэрлэг мандлын аймгийн Богд хайрхан уулын хошуу хэмээн өөрчилж, Баян, Буянт, Бумбат, Тахилгат, Нарт, Тост, Холбоо, Чандмань уулын гэх сумдтай болгов. 1931 оны засаг захиргааны шинэчлэлээр хошуудыг татан буулгахад тус хошууны хуучин нутаг нь одоогийн Баянхонгор аймгийн Заг, Жаргалант сумдад бүхлээр Бууцагаан, Гурванбулаг сумдын нутагт багахан хэсэг нь хуваагдан орсон байна. (Б.Нацагдорж)

Засаг ноёдын үе залгамжлал