Үндсэн мэдээлэл:

Хамаа бүхий үг Чандмань Хар үзүүрийн зураг, Ишгэн толгойн хадны зураг
Төрөл Хадны зургийн дурсгал
Түүхэн эрин үе Палеолитын үе
Салбар Археологи

Хад үзүүрийн зураг

Палеолитын үед холбогдох хадны сийлмэл зургийн дурсгал.

Увс аймгийн Сагил сумын нутагт Монгол, Оросын хилийн заагаас 5 км орчим зайтай газарт оршино. 1981 онд Д.Цэвээндорж илрүүлэн олсон. 
Хад үзүүрийн өмнөд ба баруун урд талын хаданд янгир, буга, үхэр, адуу, чоно, хүн зэргийн зуу гаруй дүрсийг хонхойлон цохиж сийлсэн бөгөөд дүрслэлийн арга барил  төдийгүй он цагийн хувьд өөр өөр үед холбогдох ажээ. Энд эртний зурган дээр хожуу үеийн зургийг давхарлуулан сийлсэн тохиолдол ч байна.Эдгээр олон зургаас харьцангуй эрт чулуун зэвсгийн үед хамаарах цөөн зураг тод ялгардаг. Тэдгээр зураг нь биеийн ерөнхий тэгийг хонхойлон цохиж бодит байдлаар дүрсэлсэн босоо эвэр, хоёр салаа омруу (хөөлүүр), эр хүйсийг цохон үзүүлсэн том үхэр, том бугын дүрс юм. Энэ хоёр дүрслэл хэмжээгээр бусад дүрслэлээс том төдийгүй тэдгээрийн дээр нь хожуу (хүрэл зэвсгийн) үед буга, янгирын зургийг давхарлуулан сийлсэн, байршлын хувьд хадны хамгийн тохиромжтой зайг сонгон авсан зэрэг нь эдгээр зургийг сийлэхээс өмнө энэ хаданд өөр зураг сийлээгүй байсныг харуулахын зэрэгцээ бусад зургаас илүү эрт үед сийлсэн гэж үзэх боломжийг олгож байна.
Нөгөөтэйгүүр буга, үхрийн хэвлий доор зориуд зууван хонхор гаргаж дүрслэх нь палеолитын үеийн хадны зургийн тогтвортой нэг шинж билээ.
Палеолит, хүрэл зэвсгийн үе. (Я.Цэрэндагва)

 

Ашигласан ном зохиол

Цэвээндорж Д. Хад үзүүрийн зураг //Studia archaeologica. Тom. XV,  Fasc. 1. УБ., 1995. т. 3-16.

 

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол