692 онд хаан суусан Капаганы шахалт дарамтын улмаас Уйгурын яглакар овгийн Фудифу хаан хэсэг уйгураа дагуулан 695 оны 1-10-р сард Эзний гол, Хэси-д Ганьчжоу, Лянчжоу хавьд нүүж очжээ. Түүнийг Секир, Циби, Хунь аймгийн ихэс дээдэс дагалджээ. Зугтаж очсон хаан Тан улсаас хэргэм хүртэж түүний морин цэрэг Тангийн Чишуй (Улаан гол)-н цэрэгт багтав. Тан улсын шинэ сударт Капаганы үхэлд Фудифу оролцсон байж болох цухас мэдээ үлджээ. 719 оны 11-р сард үхсэн түүнийг хүү Чэнцзун залгамжилжээ. 727 он хүртэл тэрээр Тан улсын хилийн орчим нутаглаж байгаад Хэсигийн ерөнхий захирагч Ван Цзюньчэ-д баригджээ. Түүний садангийн Хушу гэгч Ван Цзюньчэг алаад ард иргэдээ авч Түрэг улсад орж өгчээ. Хушу Түрэгт ирээд 739 оноос өмнө нэлээд эрт үхсэн бололтой. Түүнийг хүү Куллиг Бойла (Гули Пэйло) нь залгамжилжээ. Түрэгийн дотоод хямралыг ашиглаж Басмыл, Карлуктай нэгдэж Түрэгийн төрийг мөхөөж 744 онд өөрийгөө Күл Билгэ хаанд өргөмжилж Уйгур улсыг үндэслэн байгуулжээ. Хаан болоод зүүн баруун ябгу-д өөрийн хүү Моянчор болон Байырку аймгийн Тай Билгэ тутукийг томилжээ. Пэйло хаан улс гэрээ гүйцэд төвхнүүлж чадалгүй байж байгаад 747 онд гэнэт нас баржээ. Куллиг Бойла буюу Күл Билгэ хааны үед Уйгурын нутаг дорно зүгт Хянган, өрнө зүгт Алтай, өмнө зүгт Говьд тулж байв. Уйгур улс үндсэндээ Токуз огуз аймгуудаас бүрэлдэж байжээ.
    Уйгурын Яглакар овог
    Могойн шинэ усны бичээст: Түрэг хаад яг тавин жил хаан суув, Түрэг эл миний 26 настайд (739 он) тайван (эс болов), самуурав. Тэгэхэд (миний эцэг) Бойла эргэж ирээд Токуз огузаа хурааж нэгтгэсэн гэж Моянчор өгүүлдэг. Эртний хятад сурвалжид Түрэгт 740 оны хавар ирсэн Тангийн Ли Ши элч Түрэгийн хаан Дэнли хаан эхтэйгээ хамтарч баруунгарын шадыг хуурч авчраад алж ард олныг нь булаасан мэдээ авчирчээ. Хоорондоо тохирч байна. Моянчор өөрөө Түрэгийн хааны ордонд байж байгаад 741 оны Панкүл тегин, Кутлук ябгу нарын тэмцэлд өртжээ. Энэ тухайгаа Моянчор Тариатын бичээст: могой жил (741) хорин найман насандаа би Түрэг улсын дотор будилав, тэгээд мөхөх дөхлөө гэж өгүүлсэн байдаг. Ийнхүү Түрэгийн төр самуурч эхэлснийг биеэрээ ажигласан эцэг хүү хоёр өөрсдийн төр улсаа сэргээх цаг ирснийг мэдэрсэн бололтой. Куллиг Бойла Токуз огуз аймгуудыг эеэр нэгтгээд дараа нь Басмил, Карлук аймагтай холбоо тогтоож Басмил аймгийн эзэн Ашина Ши (Сэдэ)-г хаанд өргөмжилж Түрэгтэй тэмцэлдэж эхэлжээ. Түрэгийн гол хүчийг нугалж авсны дараа эхлээд Басмилийг дараа нь Карлукийг Монголоос хөөж явуулжээ. Улмаар Пэйло хаан 745 оны эхээр Түрэгийн сүүлчийн хаан Баймэй Хулунфуг алж улсыг нь бүрэн сөнөөжээ. (Б.Батсүрэн)