Адил утгатай үг | 1912 оны гэрээ, Монгол-Оросын найрамдлын гэрээ |
Хамаа бүхий үг | И.Я.Коростовец, Богд хааны Засгийн газар, Хаант Орос улс |
Цаг үе | ХХ зуун |
Хэний хаанчлалын үед | Богд хаант Монгол улс |
Гэрээ байгуулсан этгээд | Хаант Орос улсын бүрэн эрхт төлөөлөгч И.Я.Коростовец, Богд хааны Засгийн газрын Ерөнхий сайд Сайн ноён Намнансүрэн тэргүүтэй бусад таван яамны сайдууд |
Бүс нутаг | Богд хаант Монгол улсын Нийслэл хүрээнд |
Байгуулсан он цаг | 1912 оны 11 дүгээр сарын 3 |
Салаа салбарууд | Хавсран тогтоосон 17 зүйл худалдааны протокол |
Хаант Орос улсын Бүрэн эрхт элчин сайд И.Я.Коростовец Монголчуудтай гэрээ байгуулахаар 1912 оны 10 дугаар сарын 4-ний өдөр Нийслэл хүрээнд ирсэн. Монголчуудтай байгуулах гэрээний төслийг урьдчилан бэлдэн байжээ. И.Я.Коростовец Богд хааны Засгийн газрын тэргүүн Сайн ноён хан Намнансүрэн, Дотоод явдлын яамны тэргүүн сайд Да лам Цэрэнчимэд, Гадаад хэргийг эрхлэн шийтгэх яамны тэргүүн сайд Чин ван Ханддорж, Сангийн явдлын яамны тэргүүн сайд Түшээт ван Чагдаржав, Цэргийн явдлын яамны тэргүүн сайд Жүн ван Гомбосүрэн, Шүүх явдлын яамны тэргүүн сайд жүн ван Намсрай нартай хэлэлцээр хийсэн. Хэлэлцээрт хоёр тал өөрсдийн байр суурийг хамгаалж нэг сар гаруй маргалдсаны эцэст уг гэрээг байгуулсан.
Гэрээ нь оршил 4 зүйлээс гадна, хавсарган тогтоосон 17 зүйлээс бүрднэ. Хаант Оросын тал Монгол улсын өөртөө эзэрхэг ёс [автономит]-ыг хүлээн зөвшөөрч, Монголын нутагт хятад цэрэг оруулах байх, монголчууд өөрсдөө цэрэг байгуулахад Хаант Орос улс туслахаар болсон. Харин Оросын худалдаачид Монголын нутагт чөлөөтэй худалдаа хийх эрхтэй болж, монголчууд өөр гадаад улстай гэрээ байгуулахад урьдаар заавал Хаант Орос улстай хэлэлцэж байхаар тогтоожээ.
Монгол-Оросын 1912 оны гэрээний дараа 1914 онд Орос-Монголын хоорондын нууцаар байгуулсан дөрвөн зүйлийн гэрээг (мөнгө зээлүүлэх, буу зэвсгийн, төмөр зам байгуулах, цахилгаан мэдээ байгуулах) Хаант Оросын консул Миллер, Дотоод яамны тэргүүн сайд Дашзэвэг, Сангийн яамны тэргүүн сайд Чин ван Чагдаржав, Гадаад яамны дэд сайд гүн Цэрэндорж нар хэлэлцэн тогтоосон. 1915 оны Хиагтын гурван улсын гэрээ нь Монгол-Оросын 1912 оны гэрээг үндэс болсон. (Ч.Батдорж)
Монголын ард түмний 1911 оны үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэл. (баримт бичгийн эмхтгэл). Эмхтгэсэн А.Очир, Г.Пүрвээ. Д.Сүхбаатарын нэрэмжит хэвлэх комбинатад хэвлэв. УБ., 1982.
З.Лонжид. 1912 оны Монгол, Оросын хэлэлцээрийн түүх бичлэг. Түүх VIII. (Эрдэм шинжилгээний бичиг). МУИС-ийн хэвлэх үйлдвэрт хэвлэв. УБ., 2009.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монголын түүх 2016 он