Дотоод Монголын Ардын Хувьсгалт Намын тэргүүлэгч гишүүд. Эх сурвалж: (ШУА-ийн Түүх, археологийн хүрээлэнгийн Түүхийн баримт мэдээллийн төв)

Үндсэн мэдээлэл:

Хамаа бүхий үг Өвөр монгол, Дундад улсын эв хамт нам
Төрөл Улс төрийн нам
Цаг үе ХХ зуун
Үндэслэн байгуулагч Сарандондов, Мэрсэ, Юн чан, Бай Юань тай, Гуа Дао фу, Жинь Юн чан, Фа мин тай, Юэ жин тао, Бао Юэ чин, Ли дань шань
Бүс нутаг Өвөр монголын өөртөө засах оронд
Үүсэж байгуулагдсан он цаг 1925 он
Дахин байгуулагдсан он цаг 1945

Дотоод Монголын Ардын хувьсгалт нам

Өвөр Монголд байгуулагдсан улс төрийн нам

    Дундад улсын Коммунист намын дэмжлэгтэйгээр намын Өвөр монголын зарим сэхээтэн Ванданням, Мэрсэ зэрэг хүмүүс 1925 он 10 дугаар сарын 27-ны өдөр Дотоод Монголын Ардын хувьсгалт намыг байгуулж, анхдугаар хурлыг Чуулалт хаалга хотод хуралдуулсан. Их хуралд Өвөр монголын Хөлөн буйр, Жирэм, Зост, Зуу-Уд, Шилийн гол, Улаанцав, Их зуу, Цахар, Алашаа зэрэг газраас 50 гаруй хүн оролцож, намын программ, зорилтыг тодорхойлон хувьсгалт цэрэг байгуулахаар тогтсон. Үүний дагуу 1926 онд ДМАХН-ын төв хороог Бугат хотод шилжүүлж, олон чуулган хошуудад цэрэг дайчлан арми байгуулав. Дотоод Монголын Ардын хувьсгалт нам ЗОУ болон БНМАУ-тай холбоо тогтоон зэвсэг, мөнгөний тусламж авч, Дотоод Монголын Цэргийн даргын сургуулийг байгуулсан. Өвөр монгол залуусыг БНМАУ, ЗХУ-д суралцуулах болсон. 1927 онд Дотоод Монголын ардын хувьсгалт намын удирдагч нарын дунд зөрчил гарч Цэргийн даргын сургуулийн ерөнхий захирагч Ванданнямыг хорлон алсан. БНМАУ-тай холбоо тогтоон МАХН-тай бие даан харилцаж байсан Сарандондовыг удирдлагаас зайлуулсан. Намын удирдлагын дунд хагарал гарсан тул, намыг хэрэг дээрээ Дундад улсын эв хамт намаас зохицуулан удирдаж байв. 1930 оноос намын үйл ажиллагаа хумигдаж Өвөр Монголын хэмжээнд явуулж чадахаа нэгэнт больсон.

    1945 оны Чөлөөлөх дайны дараа Өвөр монголын зүүн нутагт Хафанга, Буянмандах нарын хүмүүс тэргүүлэн Дотоод Монголын Ардын хувьсгалт намыг сэргээн байгуулсан. 1945 оны 8 дугаар сарын 18-нд До МАХН-ын Зүүн Монголын Төв хорооны анхдугаар хурлыг хуралдуулж, БНМАУ-ны Сайд нарын Зөвлөлийн Ерөнхий сайд Х.Чойбалсан, Намын төв хорооны нарийн бичгийн дарга Ю.Цэдэнбалд захидал илгээх нэгдэх хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн. Гэвч Зөвлөлт Холбоот улс, Хятад улсын хооорондын харилцааны асуудлаас болоод нэгдэн боломжгүй болсон. Дотоод МАХН-ын хоёр дахь хурлаар Түр цагийн засгийн ордон байгуулсан. Дотооод МАХН-ын үйл ажиллагаа нь 1947 онд Өвөр монголын өөртөө засах орон байгуулагдах нөхцөлийг бүрэлдүүлсэн. (Ч.Батдорж)

Ашигласан ном зохиол

Отгонбилэг. Улсын Дотоодын нэгдүгээр дайн, хоёрдугаар дайны үеийн Дотоод Монголын Ардын хувьсгалт нам. // Монголын түүхийн тухай өгүүллүүд. Өвөр Монголын Ардын хэвлэлийн хороо. Хөх хот, 1981

Хүсэл. Дотоод гадаад Монголын нэгдэх хөдөлгөөн болон Дотоод Монголын өөртөө засах хөдөлгөөнд Дотоод Монголын ардын хувьсгалт намын гүйцэтгэсэн роль. (1945-1946). // Mongolica. An international annual of mongol studies. Адмон ХХК-д хэвлэв. УБ., 2009

      Б.Лхагвадорж. Дотоод Монголын Ардын хувьсгалт нам, Монгол Ардын хувьсгалт намын               харилцааны түүхийн зарим асуудлыг тодруулахуй. (1925-1949). (Ph.D) докторын зэрэг                    горилсон бүтээл. Хөх хот, 2015.6.5

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол