Монголд ардын засаг тогтсоны дараа Шүүх яамны сайд Магсаржав хурц, Ж.Цэвээн, Бат-Очир нар үндсэн хуулийн төсөл боловсруулж байв. Нам төрийн удирдагчдын дунд хагарал үүсэж, үндсэн хуулийн төсөл боловсруулах ажил удааширсан. 1924 оны 5 дугаар сарын 20-нд Богд хаан таалал төгссөний дараа Үндсэн хууль боловсруулах шинэ комиссыг Ерөнхий сайд Б.Цэрэндорж, Ж.Цэвээн, Э.Ринчино нарын бүрэлдэхүүнтэй байгуулсан юм. ЗХУ-ын хууль, цаазын мэргэжилтэн П.В.Всесвятскийг зөвлөхөөр ажиллуулсан. 1924 оны 11 дүгээр сарын 8-нд нээгдсэн Монгол улсын анхдугаар их хурал 15 хоногийн хугацаанд хуралдахдаа Үндсэн хуулийг зүйл бүрээр хэлэлцэн 11 дүгээр сарын 26-ны өдөр баталсан.

    Анхдугаар Үндсэн хууль нь оршил, “Монголын жинхэнэ ардын эрх чөлөөг илтгэн тунхаглах нь”, “Улсын дээд эрхийг барих газрын тухай”, “Нутгийн захиргааны тухай”, “Сонгох сонгогдох эрхийн тухай”, “Улсын орлого зарлагын тухай ”, “Улсын тамга ба сүлд тэмдэг, туг далбаа гурвын тухай” хэмээх 6 бүлэг, 50 зүйлээс бүрдэж байв. Үндсэн хуулиар бүх шатны ардын хурал нь шинэ төрийн үндэс болохыг ийнхүү хуульчлан бататгахын хамт ард түмнээс төрийн хэрэгт оролцох эрх чөлөөг Монголын түүхэнд анх удаагаа тунхаглан заасан юм.

    1940 оны үндсэн хууль нь ард түмний дунд “Чойбалсангийн үндсэн хууль” гэж нэрлэгддэг. Энэ хууль 12 бүлэг 95 зүйлтэй бөгөөд 1940 оноос 1960 он хүртэл нийт 16 удаа нэмэлт, өөрчлөлтийг оруулсан. Тус хуулийн 1-р зүйлд “Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс болбоос эзэрхэг түрэмгий ба феодалын дарлалыг устгасан, цаашид нийгэм журамд дэвшин орохын учир улс орон юугаа хөрөнгөтний бус замаар хөгжүүлэх явдлыг хангаж бүхий хөдөлмөрчин (малчин, ажилчин, сэхээтэн) ардын тусгаар тогтносон улс мөн болно” гэж заасан.

    1960 оны үндсэн хуульд “БНМАУ бол ажилчид, хоршоолсон ардууд (малчин тариачид), хөдөлмөрч сэхээтний социалист улс бөгөөд түүний үндэс нь ажилчин анги, хоршоолсон ардын холбоо мөн” хэмээн заасан.

    1980-аад оны сүүлчээс Монгол оронд өөрчлөлт, шинэчлэлтийн уур амьсгал өрнөсөн. Үүнтэй уялдан 1990 онд үндсэн хуулийг шинэчлэн боловсруулах ажил эхэлсэн. БНМАУ-ын Ардын Их Хурлаас сонгогдсон депутатуудын хоёрдугаар хуралдаан 76 хоног хуралдаж 1992 оны 1 дүгээр сарын 13-нд Монгол Улсын 4 дэх үндсэн хуулийг баталжээ. Энэ үндсэн хууль оршил, 6 бүлэг, 70 зүйлтэй бөгөөд Монгол Улсад нэг шаттай парламент, Ерөнхийлөгчийн институт бүхий бүгд найрамдах засаглалын ардчилсан хэлбэрийг хуульчлан баталгаажуулсан юм. (Ч.Батдорж)