Улсын Хурлын газрыг нээх тухай Намнансүрэн,Наваанэрин, Жамъяндорж нараас Богд хаантнаа өргөсөн бичиг. Монгол улс ҮТА. х.А-2. д.1. хн.13, хуудас 42-45

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Улсын хурал
Хамаа бүхий үг Монгол Улс
Төрөл Үйл явдал
Ажилласан цаг хугацаа 1914-1919
Хаана байсан Нийслэл Хүрээ
Холбогдох түүхэн хүн Богд хаан

Улсын дээд, доод хурал

Хоёр танхим бүхий Засгийн газарт зөвлөх эрхтэй байгууллага

       Улс орныхоо эдийн засаг, нийгмийн хөгжилтэй холбоотой асуудлуудыг хэлэлцэн шийдвэрлэж байх зорилгоор 1914 онд Улсын Дээд, Доод хурлыг байгуулж, 8 зүйл бүхий дүрмийг батлав. Дүрмэнд хурлын бүрэлдэхүүн, хэлэлцэх асуудлын чиглэл, хуралдах өдөр, цагийг тогтоож, хурлаас хожимдсон, тасалсан хүмүүст оноох шийтгэл, хурлаас чөлөө авах журмыг тогтоожээ. Ингээд 1914 оны 4 сарын 13-ны өдөр Улсын Дээд хурал анхны хуралдааныг хийжээ. Монголын тусгар тогтнол, эдийн засаг, нийгмийн тулгамдсан асуудлыг хэлэлцдэг.

        Улсын Дээд, Доод хурлын гишүүдийг томилон бүрдүүлдэг байв. Дээд хуралд яамдын тэргүүн ба дэд сайд, Нийслэлд буй засаг ба засаг бус хан, бэйл, бэйс, гүн нар, Их шавь, Хөлөнбуйр, Дарьганга, Цахар зэрэг газрын бүгдийн дарга нар оролцоно. Дээд хурлыг Бүгд Ерөнхийлэн захирах яамны сайд буюу Ерөнхий сайд удирдана. Дээд хурал ням гариг бүр хуралдана. Доод хуралд яамдын түшмэд, Нийслэл Хүрээний Эрдэнэ шанзудбын яам, Дөрвөн аймгийн жанжны газар ба суурин жасаадаас тус бүр нэжгээд түшмэл орно. Доод хурлыг Ерөнхий сайдаас томилсон түшмэл удирдана. Доор хурал баасан гаригт хуралдана.

         Улсын хурлын албан хаагчид нь эх зохиогч түшмэл 2, жинхэнэ бичээч 2, нярав1, зарлага 2, хаалга сахигч 2, галч 2, нийт 11 хүнбайв. Улсын хурлын гишүүд тусгай хувцас, малгайтай хуралд оролцдог. Улсын хурлын гишүүд зайлшгүй тохиолдолд чөлөө мэдүүлэхдээ өөрийн биеэр хуудсаар мэдүүлнэ. Хурлаас хоцорсон, тасалсан хүмүүсийг шар тосоор шийтгэнэ.

         Улсын хурал Нийслэл Хүрээний Дунд голын өмнөд хөвөөн дэх хоёр давхар байшинд үйл ажиллагаа явуулж, Дээд хурал дээд давхарт, Доод хурал нэгдүгээр давхарт хуралдана.

       1919 оны 10 дугаар сард Монголын автономитыг устгаснаар Улсын хурлын үйл ажиллагаа зогсов. (Б.Пунсалдулам)

Ашигласан ном зохиол

Болдбаатар Ж, Лүндээжанцан Д. Монгол Улсын төр, эрх зүйн түүхэн уламжлал. Уб.,1997
Монгол Улсын түүх. Тавдугаар боть. (ХХ зуун) Уб.,2003
Урангуа Ж. ХХ зууны эхэн үеийн Монгол Улс (1911-1919). Уб.,2006

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Зарлигаар тогтоосон Монгол улсын хууль зүйлийн бичиг. Хэвлэлд бэлтгэсэн О.Батсайхан нар.УБ.,1995
Монгол улсын Дээд, Доод хурал. Баримт бичгийн эмхтгэл (1919)УБ.,2005