Адил утгатай үг | “Богд хаан ба Засгийн газрын хоорон дахь холбоог илэрхийлсэн тангараг дүрэм” |
Хамаа бүхий үг | Ардын Засгийн газар, хэмжээт цаазат хаан Богд хаан |
Цаг үе | ХХ зуун |
Болсон цаг хугацаа | 1921.11.1 |
Хаана болсон | Ардын эрхтэй хэмжээт цаазат Монгол улс |
Холбогдох түүхэн хүн, аймаг угсаатан | VIII Богд Жибзундамба хутагт хаан |
1921 оны хувьсгалын дараагаар тогтсон Ардын эрхтэй хэмжээт цаазат хаант улсын хэргийг явуулахад Улсын хаан ба Засгийн газрын тус тусын эрх хэмжээг тогтоож, харилцааг зохицуулахын тулд “...хэмжээт засагт улсуудын Үндсэн хуулийн гол утгыг баримтлан” боловсруулсан энэхүү дүрэм 1921 оны 11 дүгээр сарын 1-нд батлагджээ. Дүрэм 9 зүйлтэй.
Нэгдүгээр зүйлд: “Монгол улсын Богд хаан Жавзундамба хутагт шарын шашны Богд эзэн болох тул шашны бүх хэргийг хязгааргүй эрхлэх”-ийг зааж, 2, 4, 7-р зүйлүүдэд: “Богд хаан нь улсын аливаа хэргийг Ерөнхий сайдаар дамжуулан гүйцэтгэх, Улсын үндсийг боловсруулах, ард түмний ашиг тусыг батлан дэлгэрүүлэх зэрэг эвдэж үл болох хуулиас бусад хууль дүрмийг нэг удаа эргүүлэн буцааж хэлэлцүүлэх, Гавьяа, зэрэг шагнах явдлыг Засгийн газраар уламжлан олгохыг тогтоожээ.
Дүрмийн 3,4,6-р зүйлүүдэд: Ардын Засгийн газар нь Богд хаанд сонсгон айлтгахгүйгээр шинэ хууль дүрэм тогтоож үл болохоос гадна, тушаан явуулсан чухал зүйлүүдийг удаа дараа айлтган сонсгох, Үндсэн хууль зэргийг үүсгэн зарлах, сайд, жанжин, бусад албан хаагчдыг томилох ба дотоодын самуун үүссэн тохиолдолд Богд хаанд айлтгахгүйгээр чухал хууль, тушаалыг тогтоон явуулах эрх бүхийг баталгаажуулжээ.
Дүрмийг Улсын их хурлын хуралдаан явуулахаас өмнө хүчин төгөлдөр болгон, Богд хаан, Засгийн газар эвдэлгүй ёсчлон явуулахыг ариун тангараг болгон баталсан учир түүхнээ “Тангаргийн гэрээ” хэмээн нэрлэгджээ.
“Тангаргийн гэрээ” нь 1921-1924 онд Монголд оршин тогтносон засаглалын хэлбэрийг бүрдүүлэгч субьектуудын эрх хэмжээ, хоорондын харилцааг хуульчилсан эрх зүйн баримт бичиг болж, үндэсний эв нэгдлийг хангаж байв. (Н.Хишигт)
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монголын түүх 2016 он