Адил утгатай үг | Ардын хувьсгал |
Хамаа бүхий үг | АТЗГ, МАН, журамт цэрэг |
Төрөл | Үйл явдал |
Цаг үе | ХХ зуун |
Бүс нутаг | Өнөөгийн Монгол улс |
Болсон цаг хугацаа | 1920-1921 |
Хаана болсон | Монгол улс |
Холбогдох түүхэн хүн, аймаг угсаатан | Д.Бодоо, С.Данзан, Д.Сүхбаатар, Д.Догсом, Д.Чагдаржав, Д.Лосол, Х.Чойбалсан, М.Дугаржав, Ц.Дамбадорж, Л.Сумьяа, С.Магсаржав, Ц.Хасбаатар, Б.Пунцаг, Ч.Базарсад, Г.Бумцэнд, М.Дугаржав |
Гадаад Монголын өөртөө эзэрхэх засаг унаснаар эрх чөлөөний тэмцлийн шинэ үе эхлэв. Үзэл бодлоороо нэгэн зорилгод нэгдсэн Ноёдын, Хүрээний, Консулын бүлгүүд бий болж, тэд автономит засгаа сэргээх арга замыг зүйл бүрээр эрэлхийлж байв. Эрс түргэн өөрчлөгдөж байсан үйл явдлын өрнөлтөөр дэвшилт сэхээтэн, бичиг, цэргийн түшмэдээс бүрдсэн Хүрээний ба Консулын бүлгүүд нэгдэн МАН-ыг байгуулж, эх оронч сэтгэлгээтэй нийгмийн бусад хүчнийг нэгэн зорилгод чиглүүлж чадсан юм. Үүний хамт Монголын үйл явдал Коминтерн, ЗОУ-аас дорно дахины ард түмний үндэсний ба хувьсгалт хөдөлгөөнийг дэмжин өргөжүүлэх үйл ажиллагаатай цаг хугацааны хувьд давхцсанаар ЗОУ-аас мөнгө санхүү, зэвсэг, цэргийн тусламж авах боломжийг олжээ.
1921 оны хувьсгалын үйл хэргийг Ардын Түр засгийн газар, Монгол Ардын нам, Ардын журамт цэргийг тэргүүлж байсан Д.Бодоо, С.Данзан, Д.Сүхбаатар болон Д.Догсом, Д.Чагдаржав, Д.Лосол, Х.Чойбалсан, М.Дугаржав, Ц.Дамбадорж, Л.Сумьяа, С.Магсаржав, Ц.Хасбаатар, Б.Пунцаг, Ч.Базарсад, Г.Бумцэнд нарын эх орончид, цэргийн зүтгэлтнүүд манлайлан удирдсан билээ. Халхын 4 аймаг, Их Шавь, Хөвсгөлийн Дархад, Дарьганга, Дөрвөдийн аймаг, казакийн хошуудаас ирсэн олон ястан, нийгмийн янз бүрийн давхрааг төлөөлсөн журамт цэрэг энэ хувьсгалын зэвсэгт хүч байв. Энэ бүхэн нь 1921 оны хувьсгалын зорилго нийгмийн олонхийн эрх ашигт нийцэж, тэр чанараараа бүх Монголын үйл хэрэг байсныг гэрчилнэ.
1921 оны хувьсгал Монголын үндэсний төр засгийг дахин сэргээж, монголчууд тусгаар тогтнолоо бататган бэхжүүлж олон улсад хүлээн зөвшөөрүүлэх, үндэсний дэвшилд хүрэх үйл явцыг эргэлт буцалтгүй болгосон юм. 1921 оны хувьсгал Монгол орныг мухардлаас гаргах түүхэн эргэлтийг хийж, үндэстэн урагшлан хөгжих шинэ цагийн эхлэл болсны учир олон түмний сэтгэлд ардын хувьсгал нэрээр мөнхрөн, ХХ зууны Монголын гол үйл явдлаар тодорчээ. (Н.Хишигт)
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монголын түүх 2016 он