ДАМБАДОРЖ Цэрэн-Очирын

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Дамба
Хамаа бүхий үг АТЗГ-ын төлөөлөгч, МАН-ын Төв Хорооны дарга
Төрөл Түүхэн зүтгэлтэн
Цаг үе XIX зууны сүүл- ХХ зуун 30-иод он [1889-1934]
Хэний хаанчлалын үед Ардын эрхтэй хэмжээт цаазат Монгол улс, БНМАУ [1899-1934]
Өөр нэр (цол, сүмийн цол, хоч нэр гэх мэт) Абмад, Баруунтан Дамба
Хүйс Эр
Төрсөн он, сар, өдөр 1899
Нас барсан он, сар, өдөр 1934.6 сар
Овог, аймаг Их Шавийн Манзушир отог
Төрсөн газар Нийслэл хүрээ , Элбэг Амгалант
Албан тушаал 1918 -1920 онд Нийслэл хүрээний цахилгаан мэдээний газар, Хиагтын төмөр утасны хороонд холбоочин, 1921 оны 3-12 дугаар сард МАН-ын Төв Хорооны гишүүн, АТЗГ-ын Дотоод яамны Гадаад харилцааны хэлтсийн түшмэл, Баруун хязгаарт томилогдсон бүрэн эрх барих төлөөлөгч, 1921 оны 12 дугаар сарын 7-оос -1922 онд МАН-ын Төв Хорооны дэд дарга, 1923 оны 7 сараас 1928 онд МАН-ын Төв Хорооны тэргүүлэгч гишүүн, дэд дарга, дарга 1928-1929 онд ЗХУ дахь Монголын элчин төлөөлөгчийн газарт худалдааны төлөөлөгч
Гэр бүл (Эцэг, өвөг эцэг, эх, нагац өвөг, хадам эцэг, хүргэн, эхнэр, нөхөр, хүү охин гэх мэт) Эцэг Цэрэн-Очир, эх Дарьжав, Эхнэр Дамбын Батсүх, хүү Д.Абмид

ДАМБАДОРЖ Цэрэн-Очирын

ХХ зууны Монголын төр, МАН-ын томоохон зүтгэлтэн

     Их Шавийн Манзушир отгийн харьяат. 1899 онд Нийслэл хүрээний Амгаланбаатарт төрж, зайсан Цэрэн-Очирынд үрчлэгдсэн.  Зургаан наснаас  Элбэг Амгалантын Сандилин дацанд шавилан сууж, 1910-1918 онд  манж, монгол,орос хэл бичгийн, Троицкосавскийн “Реальное” гимнази, Цахилгаан мэдээний сургуульд сурсан.1918-1920 онд Нийслэл хүрээний цахилгаан мэдээний  газар, Хиагтын төмөр утасны хороонд  холбоочноор ажиллаж байв.

       1920 оны намраас эх орончдын үйл ажиллагаанд нэгдэн   МАН-ын анхдугаар хурлаас Төв Хорооны гишүүнээр сонгогдсон. АТЗГ-ын Дотоод яамны Гадаад харилцааны хэлтсийн түшмэл, журамт цэргийн суртлыг номлогчоор ажиллаж  Хиагтын байлдаанд оролцсон. АТЗГ-ын төлөөлөгчөөр Баруун хязгаарт томилогдон Дөрвөдийн хоёр аймаг, Ховдын сайдын газар, нутгийн эрх баригчдын дэмжлэгээр Баруун хязгаарын Засгийн газар, Ардын намын хороог байгуулан  цэрэг элсүүлж, хязгаар нутгийг цагаантнаас чөлөөлөх тэмцлийг Ц.Хасбаатар, К.К. Байкалов нарын хамтаар удирджээ. 1921 оны хувьсгалын партизан.

    1922 онд  Москвад Дорно дахины хэл бичгийн сургуульд сурсан.1923-1928 онд МАН-ын Төв Хорооны Суртлын хэлтсийн эрхлэгч, Тэргүүлэгч гишүүн, дэд дарга, даргаар ажиллахдаа Коминтернээс хараат бус, бие даасан бодлого, үйл ажиллагаа явуулахыг эрмэлзсний учир “Баруунтан” гэгдэн намын удирдлагаас чөлөөлөгдөж ЗХУ-д нутаг заагдан суусан.1928 оны сүүлээс ЗХУ дахь Монголын элчин төлөөлөгчийн газарт худалдааны төлөөлөгч, 1929-1932 онд Москвагийн Улс ардын аж ахуйн дээд сургуулийг төгсч янз бүрийн ажил эрхэлж байв.

   МАН-ын баримт бичгүүдийг боловсруулах, Коминтерн, БХК(б)Н-ын баримт бичгүүд, Ф.Энгельсийн “Өрх гэр, өмч хөрөнгө, засаг төрийн үүсэл” зохиолыг орос хэлнээс орчуулж, “Толбо нуур” тууж, ”МАХН-ын байдал”, ”Хураангуй явдал.Пионер багачуудын мөрдөх дэвтэр” зэрэг товхимол,1921 оны хувьсгал, нийгэм, улс төр, эдийн засаг, шашин, соёл боловсролын байдал,бодлого зорилгын тухай 20 гаруй өгүүлэл хэвлүүлсэн. “Толбо нуур” туужид нь Судар бичгийн хүрээлэнгээс тусгай шагнал олгож байжээ.

   1934 оны 6 дугаар сард Москвад нас барсан. (Н.Хишигт)

Ашигласан ном зохиол

Болдбаатар Ч., ХХ зууны Монголын улс төрийн зүтгэлтнүүд.(Хянан тохиолдуулсан: Д.Гомбосүрэн, З.Лонжид). УБ.: “Адмон”, 2004
Ганцэцэг Л., Цэрэн-Очирын Дамбадоржийн нийгэм, улс төрийн үйл ажиллагаа.УБ.:”Бэмби сан”, 2009.
Цэрэн-Очирын Дамбадорж. Баримт бичгийн эмхтгэл.(Эмхтгэсэн: Х.Магсаржав, Хянан тохиолдуулсан: Д.Өлзийбаатар).  УБ.:  2005.

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Дашдаваа Ч.,  Монгол дахь төрийн эргэлт.(Редактор Б.Даш-Ёндон). УБ.:”Бэмби сан”, 2008.
МАХН-ын  түүхэнд холбогдол бүхий зүйлүүд (Сийрүүлж, нэмсэн хоёр дахь хэвлэл).Хэвлэлд бэлтгэсэн Г.Дашням,Ц.Гантулга, На.Сүхбаатар. УБ.: “Соёмбо принтинг”, 2004