БОДОО Догсомын.

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Бодоо сайд
Хамаа бүхий үг Шинэтгэгч үзэлтэн, соён гэгээрүүлэгч, сэтгүүлч, 1921 оны хувьсгалын гол удирдагчдын нэг, ерөнхий сайд
Төрөл Түүхэн зүтгэлтэн
Цаг үе XIX зууны сүүл - ХХ зууны 20-иод он [1885-1922]
Хэний хаанчлалын үед Монгол улс, Ардын эрхтэй хэмжээт цаазат Монгол улс
Өөр нэр (цол, сүмийн цол, хоч нэр гэх Утга зохиолын нэр- “Бо”, “Болд илд”, 1921 оны хувьсгалын үед хэрэглэж байсан нууц нэр-Иван, Бодолтуев
Хүйс Эр
Төрсөн он, сар, өдөр 1885
Нас барсан он, сар, өдөр 1922.8.31
Овог, аймаг Манзушир Хутагтын Шавийн Дэндэвийн отог
Төрсөн газар Нийслэл хүрээ, Элбэг Амгалант гацаа
Албан тушаал 1921.4.16-7.10 - АТЗГ-ын дарга, 1921.7.10-1922.1.7- АЗГ-ын ерөнхий сайд, Гадаад яамны тэргүүн сайд
Гэр бүл (Эцэг, өвөг эцэг, эх, нагац өвөг, хадам эцэг, хүргэн, эхнэр, нөхөр, хүү охин гэх мэт) Эцэг Догсом, Дүү охин Долгорсүрэн эхнэр Янжин

БОДОО Догсомын

1921 оны хувьсгалын гол удирдагчдын нэг, Ардын эрхтэй хэмжээт цаазат Монгол улсын ерөнхий сайд

       Манзушир хутагтын Шавийн Дэндэвийн отгийн харъяат. Бага наснаас Зүүн хүрээнд шавилан суухын хамт Эрдэнэ Шанзудбын яамны монгол бичгийн сургуульд суралцан, шашны болон иргэний боловсрол олсон. Эрдэнэ Шанзудбын яаманд бичээч, Оросын консулын дэргэдэх хэлмэрчийн сургуульд монгол хэл бичгийн багш, Орос-Монгол хэвлэлийн хорооны үсэг хянагчаар ажиллаж, Харбинд гарч байсан ”Монголын сонин бичиг”-ийг түгээх ажлыг хийж, Монголын анхны тогтмол хэвлэлүүдэд “Бо”,“Болд илд” нэрээр нийгмийн ардчилсан үзэл санааг сурталчилсан өгүүлэл, нийтлэл бичиж байв.

       Консулын бүлгийг үүсгэн байгуулж Хүрээний бүлэгтэй нэгдэн Монголын анхны улс төрийн намын эх суурийг тавилцсан. ЗОУ-аас тусламж олохоор одсон Монголын төлөөлөгчдийн нэг. Эрхүү хотноо Д.Догсомын хамт намын баримт бичгүүдийг боловсруулж, Монголд намын ажлыг үргэлжлүүлэн Унгерний цэрэгт орж мэдээлэл олох нууц ажлыг хийж байв. 1921 оны 3 сарын дундуур Хиагтад очиж, 4 сарын 16-нд АТЗГ-ын даргаар томилогдон чөлөөлөгдсөн нутаг орныг тохинуулах, цэргийг бэхжүүлэх, Нийслэл хүрээг чөлөөлөх бэлтгэлийг хангахад онцгой  үүрэг гүйцэтгэсэн.

          1921 оны 7 сарын 10-нд Монгол улсын Засгийн газрын ерөнхий сайд бөгөөд Гадаад яамны тэргүүн сайдаар томилогдон АЗГ-ын дотоод, гадаад үндсэн чиг бодлогыг боловсруулж хэрэгжүүлэхэд томоохон хувь нэмэр оруулжээ. Монголын төрийн байгууллын тухай үзэл баримтлал, гадаад олон улстай харилцах бодлого нь Д.Бодоог 1922 оны эхээр бүх тушаалаас чөлөөлөгдөж, 8 сард “гадаадын харгис дайсны этгээдтэй сүлбээлдэн нийлж, Ардын засгийг устгаж, эзэрхэг засгийг босгохоор зөвлөлдөн явсан ба нуун дарсан” хэмээх хилс хэрэгт тулгагдан амь нас хохироход хүргэжээ.1997 оны 6 сарын 11-д Улсын Дээд Шүүхийн хяналтын шатны хуралдаанаар Д.Бодоо нарын 15 хүний хэргийг цагаатгаж, нэр төрийг нь сэргээжээ. (Н.Хишигт)

Ашигласан ном зохиол

Ардын Засгийн газрын анхны ерөнхий сайд. Эрдэм шинжилгээний хурлын илтгэлүүд.(Хэвлэлд бэлтгэсэн Ш.Цэрэндоо). УБ.:“Сорхон цагаан” ХХК,2006
Ардын Хувьсгалын Анхны Долоо: амьдрал, үйл хэрэг. Бага хурлын эмхтгэл. УБ.: 2012
Бат-Очир Л., Догсомын Бодоо.1885-1922.(Хэлсэн, бичсэн зүйлийн түүвэр)”.УБ.: “Алтан үсэг” ХХК, 2001.
Бат-Очир Л., Бодоо сайд: үзэл бодол, үйлс.(Редактор З.Лонжид). УБ.:Улсын хэвлэлийн комбинат, 1991.

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Болдбаатар Ж., Монгол улсын Засгийн газрын тэргүүн. (Хянан нягталсан:Ө.Энхтүвшин,С.Идшиннноров). УБ.: “Адмон”, 2003
Болдбаатар Ч., ХХ зууны Монголын улс төрийн зүтгэлтнүүд. (Хянан тохиолдуулсан: Д.Гомбосүрэн, З.Лонжид). УБ.: “Адмон”, 2004
Хишигт Н., Монголын хувьсгал:1921. (Хянан нягталсан:Ч.Дашдаваа). УБ.: “Бэмби сан” ХХК, 2011