Халхын зүүн гарын Түшээт хааны ойр төрлийн тайж Шибтуй хатан баатар нь 1688 онд зүүнгарын Галдан бошогт хааны довтолгооны хөлөөс зайлж ах дүү нарын хамт Хэрлэн өөд дутаан суужээ. 1691 онд Чин улсад дагаар ирсэн засаг, улсад туслагч гүн өргөмжилжээ. 1699 онд Оросын зүг оргосон барга нарыг хураан баривчилсан гавьяанд хошууны бэйс зэрэг хүртэв. 1706 онд нас барахад түүний хүү Цэвдэн залгамжилжээ. Цэвдэн цэргийн хэрэгт зүтгэн явж 1723 онд бэйл хэргэм хүртсэн бөгөөд 1756 онд хотогойдын Чингүнжавын дэгдээсэн бослого хөдөлгөөнд нэгдсэн тул хэргэмээ ховхлуулжээ. Түүний засаг тушаалыг түүний хүү Цэвээндоржид залгамжлуулаад 1765 онд нас барахад нь түүнийг дахин засаг томилсон байдаг. Тус хошууны нутгаар Хүрээнээс Хиагт хүрэх өртөөний зам дайран өнгөрөх бөгөөд зүүнш Байц хад, өмнөш Алтан өлгий, баруунш Шар бүрд, хойш Банхи, зүүн хойш Минж гол, баруун хойш Загдал гол, зүүн өмнөш Хэнтий уул, баруун өмнөш Номт булаг хүрчээ. Тус хошууны газар нь эртнээс Монгол орны газар тариалангийн гол бүс нутгуудын нэг болсоор ирсэн юм. 1911 онд Монгол улс тусгаар тогтнолоо сэргээн тунхаглахад тус хошууг Түшээт хан аймгийн Баатар засгийн хошуу хэмээн өөрчлөн нэрийдэв. 1923 онд засаг захиргааны шинэчлэлээр Богд хан уулын аймгийн Ноён уулын хошуу хэмээн өөрчилж, Мандал, Хөлийн Баян-Уул хэмээх 2 сумтай болгов. Тус хошууны нутаг Ноён уулнаас 1924 онд оросын эрдэмтэн П.К.Козлов Хүннүгийн язгууртны булшийг нээн илрүүлжээ. 1931 оны засаг захиргааны шинэчлэлээр тус хошууны нутгаар одоогийн Төв аймгийн Батсүмбэр, Борнуур, Түнхэл, Мандал, Жавхлант сум Сэлэнгэ аймгийн Баруунхараа, Зүүнхараа зэрэг сумдыг зохион байгуулжээ. (Б.Нацагдорж)

Засаг ноёдын үе залгамжлал

Баатар засгийн хошууны газрын зураг (1907)