Эх сурвалж: Ц.Эрдэнэцог, Ж.Саруулбуян. Монголын зурагт хуудас. УБ., 2011. т. 127.

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Ангич, намч зарчим
Хамаа бүхий үг Нийгмийн гарлаар нь хажиглан тусгаарлах бодлого
Төрөл Түүхэн үйл явдал
Цаг үе XX зууны 20-иод оны дунд, 30-аад оны эх
Бүс нутаг Монгол улс
Болсон цаг хугацаа 1925-1932
Хаана болсон БНМАУ
Холбогдох түүхэн хүн, аймаг угсаатан Орон даяар

Намын цэвэрлэгээ

Ангич, намч үзэл сурталд нийцүүлж, ядуу дунд ангийн эрх ашгийг хамгаалж, анги ялгаварлах үзлийн үүднээс хийгдсэн үйл ажиллагаа.

         Намын анхдугаар цэвэрлэгээ МАХН-ын IV их хурлын дараа, “Намд шургалсан феодал болон ангийн бус этгээдийг намын эгнээнээс зайлуулах зорилгоор” хийгдэж, НТХ-ны шийдвэрээр төв, орон нутагт байгуулсан комиссууд тус онд, 7606 гишүүд орлогчдыг шалгаж, түүний 24%-ийг намаас хассанаа намын эгнээг ард ангийн бус этгээдээс цэвэрлэн, намын нийгмийн бүрэлдэхүүнийг ядуу, дунд ардын тэргүүний хүмүүсээр өргөтгөн бэхжүүлсэн хэмээн дүгнэсэн байдаг. Хоёрдугаар цэвэрлэгээ МАХН-ын  VII их хурлын шийдвэрээр (1928) явагдаж, 1929 оны зунаас 1930 оны эхэн хүртэл намын 18 618 гишүүдийг шалгаж, 5306 хүнийг намаас хөөжээ. Хөөгдөгсөд нь баруунтны үед намд шургалсан феодал, түшмэд, худалдаачин, панзчин, лам нар хэмээн цоллогдогсод байв. Эл шалгалтын дараа МАХН-ын гишүүдийн 99.3% нь ард ангийн төлөөлөгчид болжээ. Гэтэл зүүнтний үед намд гишүүн элсүүлэх ажлыг кампаничлан явуулах болсноор 1931 он гэхэд 41 000 шахам гишүүдтэй болсон байв. Намын гуравдугаар цэвэрлэгээ нь (1932 оны 6-9 дүгээр саруудад) зүүнтний үед намд гарсан алдаа, завхрал, уршиг дагаварыг арилгах чиглэлээр явагджээ. Намын байгууллагыг шалган цэвэрлэх тухай зааварт (1932.07), ангийн биш этгээд, бослого хөдөлгөөнд оролцогчид, харгис дээд лам нартай сүлбэлдэгчид, албан тушаалаа хортойгоор ашиглагчид, ардын хэв заншил, сүсэг бишрэлийг доромжлогсод, улс олон нийтийн өмч хөрөнгийг идэж ашиглагчид зэрэг намын нэр алдрыг гутаагч этгээдүүдийг хөөж, эсэргүү хөдөлгөөнийг дарахад идэвхтэй оролцогчид, нам хувьсгалын үйл хэрэгт үнэнч хүмүүсийг элсүүлэх тухай дурджээ.   Цэвэрлэгээнд 1011 намын байгууллага, 41.8 мянган гишүүд, орлогчид хамрагдсанаас 3601 хүнийг гишүүнээс хөөж, 12.9 мянган гишүүн намаас сайн дураар гарчээ. (Д.Эрдэнэбат)

Ашигласан ном зохиол

МАХН-ын товч түүх. (нэмж засварласан гурав дахь хэвлэл). УБ., 1985.
МАХН-ын түүхэн замнал. “Хэвлэлийн Мана үйлдвэр” УБ., 1995.
МАХН-ын түүхэн товчоон. УБ., 2001.

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

БНМАУ-ын их бага хурлуудын тогтоол, үндсэн хууль, тунхагууд. УБ., 1956.
МАХН-ын түүхийн лекц (1921-1940). Боть I,  УБ., 1980.
МАХН-ын их, бага хурал, төв хорооны бүгд хурлуудын шийдвэр (1921-1939). Боть I, Улсын хэвлэлийн үйлдвэр. УБ., 1957.