феодалын хөрөнгө хурааж буй нь. Эх сурвалж: (Д.Эрдэнэбатын хувийн архив)

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Феодал хэмээгдэгсдийн эдийн засгийн үндсийг устгах
Хамаа бүхий үг Хөрөнгөтний бус замаар хөгжүүлэх зорилт
Төрөл Түүхэн үйл явдал
Цаг үе XX зууны 20-иод оны сүүлч, 30-аад оны эх
Бүс нутаг Монгол улс
Болсон цаг хугацаа 1929-1932
Хаана болсон Монгол улс
Холбогдох түүхэн хүн, аймаг угсаатан Орон даяар

Феодалын хөрөнгө хураах кампани

Анги ялгаварлах үзлийн үүднээс хийгдсэн түүхэн үйл явц.

      МАХН-ын VII, Улсын V их хурлын дараа улсын аж ахуйн албан газруудад “нийгэмд харш” этгүүдүүд болох феодал язгууртнууд, цагаантнууд, хуучин түшмэдүүдийг цэвэрлэн түүнчлэн феодалуудын хөрөнгийг хэсэгчлэн хураах шийдвэрийг гаргаж, хөрөнгө хураах ажлыг эрхлэх төв комиссыг УБХ-ын тэргүүлэгчдийн дарга Х.Чойбалсангаар ахлуулан байгуулжээ. Хөрөнгө хураах явцыг Коминтерны төлөөлөгч байнга ажиглаж, заавар зөвлөгөө өгч байв. Хөрөнгийг нь хураавал зохих хүмүүст, ардыг мөлжигчид гэж ерөнхийлөн нэрлэгдсэн урьдын ван, гүн, хутагт, сүм хийдийн жас жав, баячууд, шинэ хөрөнгөтөн, панзчин, ардын эрх чөлөөнд дайсагнагч хувьсгалын эсэргүү нар, улс нийгмийн хөрөнгийг идэж, ашиглагчид багтаж байсан хэдий ч дунд ангид хамрагдаж байсан зарим ардууд өртсөн юм. Эл үед Монголд зуу шахам мянган лам нар бүхий 68 406 хувийн үл хөдлөх хөрөнгөтэй 3 044 566 толгой малтай 700 гаруй том, жижиг хүрээ хийд 7507 жас байжээ (Үндэсний орлогын 30 орчим хувьтай тэнцэх хөрөнгө).  1929-1932 оны хугацаанд 1136 феодалаас 9 730 717 төгрөгийн хөрөнгө хураасны дотор 1929-1930 онд 555 феодалаас 5 220 000 төгрөгийн, 1931-1932 онд 581 феодалуудаас 4 508 150 төгрөгийн хөрөнгийг хурааж,  түүнээс 7 000 000 гаруй төгрөгийн үнэ бүхий мал хөрөнгө буюу 56 778 хувь (бод)-ийг 5 бодоос доош малтай 25 235 өрхийн 71 177 тооны ядуу ардуудад олгожээ.

       Марксист түүх бичлэгт феодалын хөрөнгө хураасан эл үйл явцыг феодал ангийн өмчид шууд халдаж, мал хөрөнгийг нь жинхэнэ үйлдвэрлэгчдийн мэдэлд шилжүүлснээр феодал ангийг устгах шийдвэртэй алхам хийснээс гадна капиталист элементийг идэвхжүүлж байсан нэг уул уурхайг хаав хэмээгээд улс төр, эдийн засгийн ач холбогдолтой хувьсгалт арга хэмжээ болсон гэж дүгнэж байв.

        Феодалын хөрөнгө хураах нэрээр Монголын нийгмийн чинээлэг хэсгийн хөрөнгийг хураахад чиглэгдсэн энэхүү ажиллагаа нь социалист хувьсгалын шийдвэрлэвэл зохих нэг зорилтыг хэрэгжүүлэхэд оршиж байсан юм. (Д.Эрдэнэбат)

Ашигласан ном зохиол

БНМАУ хөрөнгөтний биш хөгжлийн төлөө тэмцэлд. УБ., 1956.
Болдбаатар Ж. Монголын бурханы шашны лам хувраг. УБ., 2010.
Дашдаваа Ч. Улаан түүх. “Соёмбо принтинг” ХХК. УБ., 2003.
Цэрэнбалжир Д. 1932 оны

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

БНМАУ-ын түүх. III боть. Улсын хэвлэлийн газар. УБ., 1969.
МАХН-ын их бага хурал, төв хорооны бүгд хурлуудын тогтоол, шийдвэр (1921-1939). УБ., 1956.
МАХН-ын IX их хурал. Дэлгэрэнгүй тайлан. Сүхбаатарын нэрэмжит хэвлэлийн комбинат. УБ., 1984.
МАХН-ын түүхэн товчоон. УБ., 2001.