Зэвсэгт бослогын тухай зураг. Эх сурвалж: Ц.Эрдэнэцог, Ж.Саруулбуян. Монголын зурагт хуудас. УБ., 2011. т. 46.

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Иргэний дайн, эсэргүү бослого, ард түмний бослого
Хамаа бүхий үг Очирбатын яам, Банчин богд, Шамбалын дайн
Төрөл Түүхэн үйл явдал
Цаг үе XX зуун 30-аад оны эх
Бүс нутаг Баруун болон төвийн арав гаруй аймаг
Болсон цаг хугацаа 1932
Хаана болсон БНМАУ
Холбогдох түүхэн хүн, аймаг угсаатан БНМАУ

Зэвсэгт бослого

Зүүнтний алдаатай бодлогыг эсэргүүцэн баруун аймгуудад өрнөсөн зэвсэгт бослого

        Улс орныг удирдаж байсан Зүүнтний алдаатай бодлогын улмаас дотоодод улс төр, эдийн засгийн хямрал гүнзгийрч, 1930 оны 3 дугаар сард Чандмань уулын аймгийн Төгсбуянт, Улаангомын хүрээний лам нарын бослого, 1932 онд Хөвсгөл, Архангай, Завхан, Өвөрхангай, Баянхонгор, Дорнод, Ховд, Увс, Говь-Алтай, Өмнөговь, Булган аймгуудад  зэвсэгт бослого гарсан билээ. Бослогыг нухчин дарахад Зөвлөлтийн зүгээс зэр зэвсгийн талаар тусламж үзүүлсэн төдийгүй, нисэх хүчний  Р-5 маркийн 10 гаруй хөнгөн бөмбөгдөгч онгоцноос бүрдсэн нисэх онгоцны отряд иржээ. Энэ нь 1932 оны  зэвсэгт бослогыг дарахад Зөвлөлтийн тал оролцсон нь нэгэнтээ тодорхой болсныг илэрхийлж байна.

     Зэвсэгт бослогын улмаас бүрэн бус мэдээгээр 6000 гаруй хүн (Архангай, Хөвсгөл, Өвөрхангай, Завхан - тэдгээрийн хүн ам нь 325 мянган монгол хүн бөгөөд энэ нь бослогод Монголын нийт мал сүргийн 60 хувийг эзэмшдэг, хүн амын 45 хувь нь хамрагдсан гэсэн үг) амь үрэгдэж улс оронд олон сая төгрөгийн (10 000 000 сая) хохирол учирсан юм. Тэр үеийн Монголын нам, төрийн удирдагчдын эрх мэдэл, үнэн дүр төрхийг Коминтерны төлөөлөгч Ш.З.Элиава онож хэлэхдээ: “Үнэн хэрэгтээ 1932 оны дунд үе хүртэл монголчууд засгийнхаа эрхийг барьж байсангүй, өөр үндэсний, өөр шашинтай хүмүүс зарим нь алх хадууртай улаан тугийн дор, зарим нь Коминтерны төлөөлөгч хэмээх өндөр нэрийн дор Монголын нам, засгийн эрхийг атгаж байв...МАХН-ын Төв Хороо олон түмнээс тасран салж, алдаа завхрал гаргав хэмээн Улаанбаатарт монголчууд дүгнэж байв. Гэвч энэ онолыг бид бодож олоогүй, харин та нар зааж, зааварласан, түүнийг чинь бид хийж гүйцэтгэсэн юм гэж бидэнд монголчууд хэлэх эрхтэй” гэсэн байдаг. Эдүгээ судлаачид эл үйл явцыг иргэний дайн, зэвсэгт бослого, ардын тэмцэл хэмээн томьёолж байна. (Д.Эрдэнэбат)

Ашигласан ном зохиол

БНМАУ хөрөнгөтний биш хөгжлийн төлөө тэмцэлд. УБ., 1956.
Монгол улсын түүх. V боть, “Соёмбо принтинг” ХХК. УБ., 2003.
МАХН-ын товч түүх. УБ., 1969.
Монголын тухай БХК(б)Н-ын баримт бичигт. (1920-1932). Баримтын эмхтгэл. I боть. “Өнгөт хэвлэл” ХХК. УБ., 2002.
Цэрэнбалжир Д. 1932 оны зэвсэгт бослого. Улсын хэвлэлийн газар. УБ., 1990.
Сталин ба Монгол орон. Архивын баримтын эмхтгэл.  “Бемби сан” ХХК. УБ., 2010.
Ганболд С. Монголд 1932 онд гарсан зэвсэгт бослого (цэрэг-түүхийн шинжилгээ). докторын (Ph.D)-ын зэрэг горилсон нэг сэдэвт зохиол. УБ., 2000.
Кузьмин С.Л. Оюунчимэг Ж. Социализмын эсрэг 1932 оны Монгол дахь бослого. УБ., 2014.

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Монгол улсын хөгжлийн бодлого, үзэл баримтлал: хувьсал, өөрчлөлт. УБ., 2008.
Самбуу Ж. Шашин ба лам нарын асуудалд. УБ., 1961.
Зинамидар Б. Шамбалын дайн. УБ., 2016.
Леонид Шинкарев “Цэдэнбал, түүний цаг үе” (баримт бичиг, захидал, дурдатгал) II боть, УБ., 2006.