Дархан-Уул аймгийн Орхон сумын нутаг, сумын төвөөс урагш 2-3 км зайтай Орхон голын зүүн биед эртний нэгэн хотын туурь оршино. 
    Тухайн газрынх нь нэрээр Цантын туурь гэдэг. Хотын тууриас үзэхүл хот нь гадуураа гонзгой дөрвөлжин хэлбэрийн шороон хэрэмтэй, түүнийг тойроод усан татаал шуудуутай байсан мэт. Дэрс ургамал ихээр далдалж ургасан тул хэрмийн хэлбэр, хэмжээг бүрэн тодорхойлох боломжгүй ажээ. Хэрэм нь зүүн болон өмнө талдаа тодорхой сайн мэдэгдэх агаад баруун талын өмнөд хэсэг гайгүй мэдэгдэх боловч хойшлох тутам бүдгэрсээргазарт уусна. 
    Хэрмийн дотор, өмнөд хэсэгт нь засмал чулуу шигтгэн хийсэн хоёр дүгрэг чулуун хүрээ байгаа нь нэн сонирхолтой. Энэ хоёрын нэг нь огт хөндөгдөөгүй анхны байрлалаараа байх ба 13 ширхэг засмал ховилтой чулууг хооронд нь залган дугуйруулж хүрээ үүсгэсэн бөгөөд өмнө талдаа үүд мэт сэтэрхийтэй. Чулуу тус бүрийн урт 10-165 см, өргөн, өндөр нь 50-60 см, голоор нь өргөн ховил гарган зассан ажээ. Хоёр дахь чулуун хүрээг төрх байдлыг нь алдагдуулан газраас ховхолж хаясан байх ба энд 12 ширхэг чулуу байна. Нэг чулууг нь сумын төвд орон нутаг судлах кабинет байгуулахаар аваачсан гэх боловч одоо хаа буй нь тодорхойгүй.
    Яг ийм хэлбэртэй чулуун хүрээний зургийг Өвөр Монголын эрдэмтэн Сайшаал “Чингис хааны товчоон” хэмээх номдоо нийтэлж “Монгол тариачдын хэрэглэж байсан онгоцон тээрэм” хэмээн тодорхойлсноос үзэхэд ийм зүйл ямарч атугай эртний монголчуудын эд өлгийн дурсгалт зүйлсийн дотор тааралддаг байна. Түүнчлэн манай нэрт археологич Х.Пэрлээ эртний энэ хотын талаар дурдахдаа энд “Гуулин улсын хүн мод индэж цаас хийж байсан” хэмээн нутгийн хүмүүс ам дамжуулан ярьсаар ирснийг тэмдэглэн бичсэн байдаг. Энэхүү аман домгийг түүхэн бодит үнэнтэй харьцуулан үзвээс эртний гуулин улс буюу Солонгос нь цаас болон хэвлэлийн үйлдвэрийн талаар нэн эртний уламжлалтай, дэлхийд анх түрүүн хэвлэлийн төмөр барыг зохион бүтээсэн орон гэгддэг. Дэлхийд анхны төмөрлөг барыг зохион бүтээсэн хэмээн алдаршсан Германы Гуттенбергээс даруй 100 гаруй жилийн өмнө Солонгост төмөр бар бүтээж түүнийг хийхэд монголын сурвалжит язгууртан Бэбуха хөрөнгө мөнгөөр ивээн тэтгэж хамтран бүтээлцсэн түүхтэй билээ. 
    Дундад зууны үед холбогдоно хэмээн судлаачид тогтоосон байдаг. (Д.Батсүх)