Зүүнтнүү. Эх сурвалж: Д.Дашдулам. Баруун хязгаараас төрсөн төр, нийгмийн зүтгэлтэн Өлзийтийн Бадрах. УБ., 2016. т. 104.

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Коминтерны бодлогыг аялдан дагагчид
Хамаа бүхий үг Кампанит ажлууд (феодалын хөрөнгө хураалт, жасын кампани, лам нарын талаар анги ялгаварлах бодлого, хамтрал, коммун, артель, барааны хомсдол)
Төрөл Түүхэн үйл явдал
Цаг үе XX зууны 20-иод оны сүүлч 30-аад оны эх
Бүс нутаг Монгол улс
Болсон цаг хугацаа 1929-1932
Хаана болсон Монгол улс
Холбогдох түүхэн хүн, аймаг угсаатан Орон даяар

Зүүнтэн

Коминтернээс хэрэгжүүлсэн улс орныг нийгэм журмаар хөгжүүлэх чиглэлийг дэмжигчид, бусдыг дуурайн өрөөлийн заавраар явагчид.

    Өлзийтийн Бадрах 1928 онд намын VII их хурлын өмнөхөн нам доторх баруун жигүүрийнхэнтэй хийх тэмцлийн талаар П.Гэндэнтэй хамтран намын зүүн ангийн бүлгийн эрмэлзэх санал хэмээх баримт бичгийг боловсруулсан бөгөөд эл баримт бичгийг Л.Лааган, З.Шижээ, Л.Цэндсүрэн нарын 29 хүн дэмжиж байгаагаа илэрхийлсэн юм. Намын VII их хурал 25 хоног хуралдаж, зүүнтнүүд Коминтерны туслалцаатайгаар нам, төрийн удирдагчдыг үндэсний үзэлтэн, баруунтан хэмээн буруутгаж, НТХ-нд адил эрх бүхий гурван нарийн бичгийн даргыг сонгож байхаар тогтоосны дагуу тус их хурлаас сонгогдсон намын төв хорооны анхдугаар бүгд хурлаас Ө.Бадрахыг НТХ-ны нарийн бичгийн даргаар сонгосон байна. Монголд социализм байгуулах зорилтыг хэрэгжүүлэх явцад тус улсын улс төр, нийгэм эдийн засгийн тогтолцоонд ихээхэн гажуудал гарчээ. Төр засагт итгэх ард олны итгэл үгүй болж, төрийн эрх барих дээд байгууллага – Улсын Их, Бага Хурал, Засгийн газрын бүрэн эрх алдагдаж Коминтерн, ЗХУ-ын Бүрэн эрхт төлөөлөгч, сургагч нар шууд удирдах хэмжээнд очжээ. Анги, хөрөнгө ялгаварлах үзлийн улмаас төрийн албан хаагчдыг хоморголон халсан нь төрийн албан байгууллагуудын чадавхийг бууруулж, аливаа зорилтыг кампаничлан явуулах, албадах арга барил ноёлох болжээ. Хууль ёсыг зөрчих, иргэдийн үндсэн хуулиар олгогдсон шашин шүтэх эрх чөлөө хумигдаж, хүмүүсийг олноор үндэслэлгүй баривчлах, хорих явдал гаарчээ. Эдийн засгийн хямралд орсноор  өргөн хэрэглээний барааны хомсдол бий болж, улс орны эдийн засгийн үндэс болсон мал сүргийн тоо толгой богино хугацаанд 7 саяар хорогдсон юм. Коминтерны зүгээс Монголд явуулсан эл үйл ажиллагааг дэмжин дэлгэрүүлэхэд зүүнтнүүд идэвхийлэн оролцсон бөгөөд социализм байгуулах оролдлого 1928 оны эцсээс 1932 оны 6 дугаар сар хүртэл 3 жил 6 сар гаруй үргэлжилж, улмаар нийгэм эдийн засгийн хямрал нь даамжирч улс төрийн хямрал болон гүнзгийрсэн юм. Зүүнтний үед явуулж байсан бүхий л бодлого, үйл ажиллагаа нь ангийн байр сууринаас бүгдийг ядуу, доод ангийн болгоход чиглэгдэж байлаа. (Д.Эрдэнэбат)

Ашигласан ном зохиол

Бадрах Ө. Намаас баруун бөөрөнхийчүүд лүгээ тэмцсэн амжилттай их тэмцлийн туршлага. Флендерс. УБ., 2001.
Дашдаваа Ч. Улаан түүх. “Соёмбо принтинг” ХХК. УБ., 2003.
Дашдаваа Ч. Монгол дахь төрийн эргэлт. “Бемби сан” ХХК, УБ., 2008.
Коминтерн ба Монгол. Шинжлэх ухаан технологийн мэдээллийн компани. УБ., 1996.

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

БНМАУ-ын хөрөнгөтний биш хөгжлийн төлөө тэмцэлд. УБ., 1956.
Дашзэвэг Б. МАХН-аас шарын шашин, түүний үлдэгдлийн эсрэг явуулсан тэмцлийн зарим асуудал. Улсын хэвлэлийн газар. УБ., 1976.
МАХН-ын товч түүх. УБ., 1967.
МАХН-ын их бага хурал, Төв Хорооны бүгд хурлуудын тогтоол, шийдвэр (1921-1939). УБ., 1956.
Минис А. МАХН-аас феодал ангийн улс төр, эдийн засгийн ноёрхолыг устгахын төлөө явуулсан тэмцэл. УБ., 1968.