Шинэ эргэлтийн бодлогын аж үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн хөгжилт

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Нийгэм, эдийн засгийн бодлого
Хамаа бүхий үг Баяжигтун тунхаг
Төрөл Түүхэн үйл явдал
Цаг үе XX зууны 30-аас 50-иад оны дунд
Бүс нутаг Монгол улс
Болсон цаг хугацаа 1932-1950
Хаана болсон Монгол улс
Холбогдох түүхэн хүн, аймаг угсаатан Орон даяар

Шинэ эргэлтийн бодлого

Монгол орны нийгэм эдийн засгийг сайжруулах бодлого

        Шинэ эргэлтийн бодлогыг хэрэгжүүлэх бэлтгэл хангахын тулд ЗХУ-ын удирдагчид Монголын тухай асуудлыг 1932 оны 1 дүгээр сараас эхлэн бодож боловсруулсан юм. ЗХУ-ын зүгээс Монгол оронд социализм байгуулах гэсэн оролдлого нь улс төр, нийгэм эдийн засаг, оюун санааны амьдралыг гүнзгий хямралд оруулсан билээ. Тиймээс нам төрийн бодлогыг үндсээр нь өөрчлөх яаралтай арга хэмжээ авах шаардлага тулгарсан. Үндэсний дэвшилт үзэлтнүүд болох Ж.Цэвээн, А.Амар нарын үзэл баримтлал нь Үндэсээ, Эх орноо гэсэн эх оронч нарын нэгдмэл нэг оюун бодол дээр хөглөгдөн хөгжиж ирсний хамгийн сайн хөтөлбөрийн илрэл нь “Шинэ эргэлтийн бодлого” байв.

        Шинэ эргэлтийн бодлогоос эхлэн Монголын эдийн засагт, улс, хоршоолол, хувийн худалдаачдын гурван салбар хөгжих нөхцөл боломж бүрдсэн байна. Улсын худалдаа нь төрөөс бүрэн санхүүждэг байсан бол хоршооллын худалдаа нь өмч бахөдөлмөрөө хоршигчдын санхүү хөрөнгөд төвлөрч байв. Шинэ эргэлтийн бодлогыг хэрэгжүүлэх үед банк санхүүгийн салбар нь тус орны өмчийн бүх хэлбэрийг санхүүжүүлэх таатай нөхцөл бололцоог бүрдүүлж чадсан юм. Эл үед улсын санхүү, төсөв, албан татварын нэгдсэн тогтолцоо бий болж, улсын эдийн засгийг хөгжүүлэхийн тулд улс орны нөөц бололцоог ашиглах, эдийн засгийн үндсэн салбар болох мал аж ахуйд дорвитой ахиц гарах бодит нөхцөл бүрэлдүүлж өгсөн билээ. Шинэ эргэлтийн бодлого нь Зөвлөлтийн удирдагчдын шууд заавар буюу зөвшөөрлөөр хэрэгжсэн боловч улс төрийн хүчирхийлэл оргилдоо хүрснээр ард түмний итгэл алдарч улмаар эдийн засаг аж ахуйн бүх салбарын хурдац буурахад хүргэсэн юм. (Д.Эрдэнэбат)

 

Ашигласан ном зохиол

Гончигсүрэн Б.  МАХН-аас явуулсан албан татварын бодлого (1921-1940). Улсын хэвлэлийн газар. УБ., 1973.
Дашдаваа Ч. Улаан түүх. “Соёмбо принтинг” ХХК. УБ., 2003.
Дангаасүрэн Н. БНМАУ-ын капиталист бус хөгжилт ба хөдөө дэх нийгэм-эдийн засгийн өөрчлөлт. Улсын хэвлэлийн газар. УБ., 1971.
Лувсандорж П.  БНМАУ-ын эдийн засгийн хөгжлийн зангилаа асуудлууд. УБ., 1980.
МАХН-ын IX их хурал. Дэлгэрэнгүй тайлан. Сүхбаатарын нэрэмжит хэвлэлийн комбинат. УБ., 1984.
Монголын тухай БХК(б)Н-ын баримт бичигт. (1920-1932). баримтын эмхтгэл. боть  I,  “Өнгөт хэвлэл” ХХК. Уб., 2002.
Монгол Улсын хууль тогтоомжийн хөгжлийн түүхэн товчоон. (1911-2008). Уб., 2008.
Санждорж М, Бавуу Ч.,  БНМАУ-ын хянан шалгах байгууллагын түүхэн замнал. Уб., 1982.

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Намжим Т.  Монголын аж ахуй  эдийн засаг.  (Түүхэн гурван үед).  Боть I,  Интерпресс. Уб., 2000.
Хорьдугаар зууны Монгол. (Түүхийн тойм). Шинжлэх ухааны хэвлэлийн “Эрдэм” компани. Уб., 1995.
Марк Скаузен. Эдийн засгийн ухааны эдүгээчлэгдсэн замнал. “Адмон” ХХК. Уб., 2010.
Сталин ба Монгол орон. Архивын баримтын эмхтгэл. “Бемби сан” ХХК. Уб., 2010.