Хадны зураг

Үндсэн мэдээлэл:

Хамаа бүхий үг Зэс чулууны үеийн археологийн дурсгалууд, Бага Харганатын хадны зураг
Төрөл Хадны зураг
Түүхэн эрин үе Зэс чулууны үе
Он цаг НТӨ III мянганы эхэн
Салбар Археологи

Бага Харганатын хадны зураг

Хүрлийн өмнөх үеийн хадны зураг

     Хөвсгөл аймгийн Цэцэрлэг сумын нутаг Бага Харганатын (сумын төвөөс 40-өөд км зайтай) бууцны зүүн хойд талын нэгэн жижиг хадны 60×20×20 см багахан талбайд энэ дурсгал сийлэгджээ.
     Ойр орчны нь хад чулуунд үүнээс өөр зураг дүрслэл байхгүй. Хадны нүүрэн буюу наран талын баруун хажууд сүүлээ өргөсөн нохой болон өөр хоёр амьтны балархай дүрслэл байх бөгөөд баруун талд толгой, хүзүү, цээж том, босоо чих, урт сүүл бүхий найман том, нэг жижиг (унага гэлтэй) нийт есөн адуу дүрсэлжээ. Адууны хүйс, сагагийг тод гаргажээ. Бас дээрээсээ гурав дахь буюу хамгийн бадриунаар ухан сийлсэн морины ард ойрхон урт өмсгөл дээл, гуталтай, нум сум, саадаг агссан эрийг нэлээд тод томруунаар харуулсан байна. 
     Өнчин жижиг хаднаа хэсэг адуу, нохой дагуулсан адуучин эрийг бага талбайд эвлэгхэн зохиомжилж бодит байдлаар дүрсэлсэн Бага Харганатын хадны зураг дүрслэл ямар боловч хүн нум сум бүрнээ эзэмшин, мал аж ахуй эрхлэн хөтлөх болсон цаг үед тухайлбал, хүрлийн өмнөх үед холбогдох бололтой. 
    Зэс чулууны үед хамруулан үздэг. Д.Батсүх

 

Ашигласан ном зохиол

Гонгоржав Г., Энхбат Г. “Монгол нутаг дахь түүх, соёлын дурсгал” толь бичгийн хэрэглэгдэхүүн бүрдүүлэх экспедицийн өдрийн тэмдэглэл. СӨТ. УБ., 1997.

Цэвээндорж Д. 1981 онд Увс, Хөвсгөл аймагт ажилласан Чандманий соёлын дурсгал судлах ангийн тайлан. ТХГБ.

Монгол нутаг дахь түүх, соёлын дурсгал (Сэдэвчилсэн лавлах). УБ., 1999, т. 28.



Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол