XVIII зууны эхэн гэхэд Монголчууд газар нутгийнхаа зах хязгаарыг цагдан байцаах, харуул цэргүүдийг суулгаж байсан хэдий ч тооны хувьд цөөн, түгээмэл байж чадаагүй юм. Манжийн төрөөс харуул буй болгоход ихээхэн хүчин чармайлт гаргасны учир нь Манж, Орос хоёр тал Буурын гэрээгээр буй болгосон гэрээг мөрдөх, түүнд хяналт тавих, Оросын тал Монголд ямар нэгэн нөлөөлөл бий болгохоос сэргийлэх гм. зорилго агуулж байжээ.

1727 онд Буурын гэрээгээр хоёр улсын зах нийлэх Халхын умард хэсгийн хилийг албан ёсоор тогтоосноор хилийн шугам тодорхой болж, өрхийн харуулуудыг нэмэн байгуулж, цэргийн албаны журмаар тогтмол хаалгах болсон байна. Хиагтын зүүн, баруун этгээдэд нийт 59 суурь харуул байгуулсан ажээ.

Харуулын бүтцийн хувьд Орос зүгийн 59 суурь гэр харуул нь Халхын дөрвөн аймаг тус бүрийн харуулыг дааж захирах засаг, харуулыг товчилон захирах засаг буюу мэйрэн, тухайн нэг харуулыг захирах занги, хүнд болон 10-20 хуяг цэргүүдээс бүрдэх ба дарга, занги, хүндийг 3 жилийн хугацаатайгаар ээлжлэн алба залгуулж байжээ. Манжийн хуулиар Хүрээ сайдын бие Орос зүгийн гэр харуулыг 10 жилд нэг удаа шалган байцааж алба сайн гүйцэтгэснийг шагнах, эсвэл шийтгэдэг байжээ.

Алтайн суман харуулын тухайд Найралт Төвийн 5-р (1727) онд Алтайн суман харуулыг байгуулж тус бүр 20-30 цэрэг суулгаж байв. Тэдгээрт Засагт хан, Сайн ноён хоёр аймгийн говийн хошуудын нутаг дэвсгэр хамаарна. Үүний зорилго нь хятадын зарим мужаас зөвшөөрөлгүй ан хийх, эмийн өвс түүх, алт, мөнгө, зэс, тугалгын орд илрэлийг эрж хайх зэргээр ухах, малтах зэргээс сэргийлэхэд оршиж байжээ. Алтайн уулын харуул нь Өмнөговь аймгийн Ноён, Сэврэй сумдын нутгаас эхлээд баруун захын харуулын Тахь Хушуу буюу Говь-Алтай аймгийн Алтай сумын нутаг хүртэл уудам нутгийг хамаарч байв. 

ХХ зууны эх болж ирэх үед эдгээр харуулууд нь 1911, 1921 оны хувьсгалын үйл хэрэгт татагдан орсон юм. Богд хаант Монгол улс байгуулагдаад Цагаагчин гахай жилийн өвлийн тэргүүн сарын хорин хоёронд Манжийн эрхшээлийн үед байгуулагдсан өртөө харуулын албыг цөөлөх шийдвэр гаргаж байжээ. (Л.Ганбат)