Хүлэгү бол Толуйн зургаадугаар хөвгүүн, түүний эх нь Сорхогтани бэхи хатан болно. Мөнх, Хубилай, Аригбөх нартай ах дүү болно. 1251 онд Мөнх хааны зарлигаар 120000 хүнтэй их цэргийг дайчлан 1253 онд баруун зүгт аян дайнд мордож 1256 онд Перс нутгийн хилд хүрчээ. Тэрбээр ухаалаг бодлого хэрэгжүүлэн нутгийн олны дэмжлэгийг олж, Улмаар Ираны нутагт Ил хаант улсыг буй болов. Улсын дотор ислам шашинтнууд олонхи боловч Чингис хааны “Их засаг” хуулийг даган мөрддөг монгол төрийн уламжлалыг хадгалж байсан ажээ. Хүлэгү хаан монгол уламжлалыг даган нүүдлийн орд өргөөтэй байж, энэ нь Тебриз болон Мерага хотын хооронд нүүдэллэдэг байв. 

Хүлэгү хааны хамгийн түрүүнд авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний нэг нь тухайн үед хамгийн их анхаарал татах болсон ассасинууд буюу Уулын өвгөдийг даран сөнөөв. Тэд бол XI зуунаас хашишин нэрээр алдаршсан хүмүүс байв. Тэд дайсныхаа зөвхөн толгойлогчийг хөнөөхийг илүүд үздэг байжээ. Хүлэгү хаан ассасинуудын цайзыг нэг нэгээр буулган авч эцэст 1256 онд тэдний тэргүүн Рукн ал-динийг баривчлан Хархорумд илгээсэнд тэр нь замдаа нас барсан гэдэг. 

1258 онд Хүлэгү хаан, Багдадыг эзлэн тус улсын 37 дугаар үеийн халифийг хөнөөн улсыг нь мөхөөв. Багдад эзлэгдсэний дараах хотын сэргээн босголт эхэлсэн ба персүүд тус хотын оюун санаа, соёлын амьдралд ихээхэн нөлөөтэй болсон юм. Улмаар 1259 оны 9 дүгээр сард Хүлэгү хаан их цэргийн хамтаар Сирийн нутаг руу аян дайнд Иранаас эхлэн амжилттай хэрэгжүүлж байсан хэдий ч Мөнх хааныг тэнгэрт хальсныг дуулсан Хүлэгү их цэргийн хамтаар буцаж Хэт-буха ноёны мэдэлд нэгэн түмтийг үлдээв. Гэвч энэхүү түмт 1260 оны Айн-и Жалутад Мамлюкийн цэрэгт ялагдал хүлээсэн билээ.

Монголчууд энэ үед Загалмайтныхантай холбоолон Сири, Египетийг эзлэх бодолтой байсан нь Хүлэгү хааны үйл хэргээр илэрсэн болов уу. Гэвч энэ харилцаа төдийлөн амжилтанд хүрсэнгүй. Ил хаадаас христосын шашинтнуудтай хэрхэн харилцаж байсан талаар мэдээ баримт элбэг байдгийн дотор Хүлэгү хаан христосын шүтлэгт талтай гэх буюу түүний хатан Докуз хатныг христосын шүтлэгтэн хэмээн магтан бичсэн нь бий. Хүлэгү хааны Европын улс орнууд загалмайтнуудтай найрсаг харилцах гэсэн харилцааны бодлого нь түүний дараагын хаадын үйл хэргээр мөн үргэлжилсэн гэж үзэж болно. Хүлэгү хааны үед Ил хаант улсын нутагт эдийн засаг, шинжлэх ухааны хөгжих суурь тавигдсан бөгөөд ялангуяа Одон орон судлалыг хөгжүүлэхэд хааны зүгээс ихээхэн анхаарч байжээ. Тухайлбал, Хүлэгү хааны одон орон судлалын төвийг Насир ал-дин ал-Туси (1201-1274) байгуулж шинжлэх ухаан, соёлыг хөгжүүлэхэд анхаарах болсон нь Ил хааны үйл хэрэгтэй салшгүй холбоотой.

Хүлэгү хааны үед Ил хаант улс нь улс төр, эдийн засаг, соёлын хувьд бэхжиж цаашид 100 гаруй жил оршин тогтнох, улмаар бүс нутгийн түүх, хүн төрөлхтний түүхэнд арилшгүй ул мөрөө үлдээхийн эхийг тавьсан билээ. (Л.Ганбат)