Эртний монголын аймгуудыг оршин амьдарч байсан нутаг орон, эрхлэх аж ахуйгаас нь шалтгаалан тал нутгийн малчин ба ойн иргэн хэмээн ангилан авч үздэг. МЭӨ II мянган жилийн дунд үе гэхэд Төв Азийн зарим овог аймгуудын аж ахуй нь ялгаа бүхий болж ирсэн ажээ. Энэ үеэс эхлэн анчин овог аймгууд ойгоос гарч малжих үйл явц үргэлжилсээр лавтай дундад эртний үе хүрсэн байна. Ойн иргэд нь голлон ан агнуур эрхлэхээс гадна хээрийн хонь, ямаа, цаа буга тэжээж өдөр тутмын амьдралдаа ашиг шимийг нь хүртэж амьдардаг байжээ. Тэдний сууц нь өвсөн эмбүлэ бөгөөд энэ нь шорлосон модоор хийж хус модны үйс, ан амьтны арьсаар бүрдэг байсан бололтой бөгөөд “Эбэсүн эмбүлэ” сууцыг ойт хээрийн бүсийн малчин хүмүүс өвс хадлан бэлдэх, ан гөрөө хийхдээ хэдэн мод шовойлгон оройгоор нь холбож өвсөөр хучин түр сууц барьдаг. Эдгээрийг балгаан, овоохой, урц, шар гэр гэх мэтчилэн янз бүрээр нэрлэдэг байсан гэж үздэг байна

Газар нутгийн хувьд тэд Енисей, Найман голын дунд урсгал, Сэлэнгийн доод урсгал, Байгал нуурын зүүн хойно Баргужин төхөм, Хөвсгөл нуурын орчим ой тайгаар нутаглаж байсан бөгөөд “Ойн иргэд” гэдэгт урианхай, баргуд, хори түмэд, булгачин, хэрэмчин, ойрад зэрэг аймаг овогтон багтан хамаарагддаг байв.

Олон овог аймгаас бүрдэх болсон Ойрад нарын нэршил нь “ойн иргэд” гэдгээс үүдэлтэй байж болох юм. Ойрад бол эртний анчин гөрөөчин удамтай бөгөөд ан гөрөө нь тэдний аж ахуйд дундад эртний үе хүртэл чухал үүрэгтэй байснаа дундад үеэс мал аж ахуйн дараа орох болсон бололтой. (Л.Ганбат)