Хутагтай сэцэн хунтайж нь Түмэдийн Алтан хааны шадар, Түмэн засагт ханы шадар түшмэдийн тэргүүн нь байжээ. Түвэд, Торгууд, Ойрад зэрэг олон газар довтолж ялалт байгуулжээ. Хубилай хааны үед зохиогдсон төр, шашны харилцааг хэрхэн зохицуулах хууль цаазын бичгийг сэргээн эмхэтгэж тархаасан.

1563 онд 23 насандаа Хутагтай сэцэн хунтайж тэргүүтэй Баруун түмний ноёд Эрчис мөрний хөвөөнд хүрч Торгуудыг довтлон ялж, 1566 онд Түвэдэд довтлоод буулган авч ирэв. 1571 онд Мин улсаас “Лу барсын жанжин” цол олгосон. 1573-1574 онд Дөрвөн ойрадыг ах Буянбаатартайгаа довтолж эрхшээлдээ оруулав.

1577 онд Түмэдийн Алтан хаан Хөхнуурын Цавчаалын Тэгчэнчойнхорлин сүмд очиж Зонхавагийн шашны тэргүүн Содномжамцыг залахуйд Хутагтай сэцэн хунтайж идэвхитэй оролцжээ. Содномжамц тэргүүтэй Түвэдийн төлөөлөгчдийг угтан авах төлөөлөгчдийг 3 хэсэгт хуваан томилоход гутгаар удаад Хутагтай сэцэн хунтайж, Түмэдийн Даян ноён тэргүүлэн угтаж алт, мөнгө, элдэв эрдэнэ, хэт хутга, эрднээр чимсэн алтан эмээл хазаартай морьд зэрэг түмэн тоот бэлгийг барьжээ.

Тэр үед төр шашныг хослон явуулахын үүднээс Хутагтай сэцэн хунтайж  Хубилай сэцэн хааны үед зохиосон “Арван буянт номын цагаан түүх” хэмээх хууль цаазын зохиолыг дахин эмхлэн найруулж тархаасан билээ. Тиймээс “Өнгөрснийг хөөж, ирээдүйг угтаж мэдэх сэцэн” гэж түүхэнд алдаршив.

Тэрхүү хууль цааз нь Монголд шашин дэлгэрүүлэх үндэс болж өгчээ.

III Далай лам Хутагтай сэцэн хун тайжид Хутагтай  Цогцсон зүрхэн сэцэн хунтайж цол хайрлажээ. Түүний ач хүү Саган сэцэн өвөг эцгийн Сэцэн цолыг өвлөн залгасан бөгөөд түүхч, бичгийн нэртэй эрдэмтэн байв. Тэр “Эрднийн товч” түүхийн зохиолдоо өвөг эцгийнхээ тухай бичсэн нь хожмын судлаачдад чухал хэрэглэгдэхүүн болов. 1586 онд Хутагтай сэцэн хунтайж 47 насандаа таалал төгсчээ. (С.Цолмон)