Тоорил Ван хан бол Монголын өндөрлөгт ихээхэн нөлөөтэй хүний нэг нь байжээ. Түүний эцэг Хурчагус Буйруг хаан нас эцэслэсний дараа тэрээр хаан ширээний төлөө хэдэн ах дүү нар ба ач нараа хөнөөж өөрөө хаан болжээ. Түүний авга Гүр хаан хэмээгч Найман аймгийн Инанча Билгэ хаантай холбоолж Тоорил ханыг байлдсанд Тоорил ялагдан дутааж Есүхэй баатраас тусламж хүсчээ. Есүхэй баатар түүнтэй анд бололцож Хэрэйдийн улсыг нь сэргээж өгсөн байна. 1179 оны үеэр Тэмүжинд тусалж Гурван Мэргэдийг хамтран байлдаж ялсан бөгөөд Бөртэ үжинг авран Тэмүжинтэй эцэг хөвгүүн хэмээн тангараг үйлдэв. 1196 оны үеэр Тэмүжинд тусалж Тайчууд аймгийг байлдсан бөгөөд Татарын Мэгүжин сүүлтийг барьж алав. Алтан улсын Вангин чинсан Татар иргэнийг хөнөөв хэмээн Тоорил хаанд ван цол шагнажээ. Үүнээс хожим нь “Ван хан” хэмээн дуудах болов. 1199 онд Чингис хаантай холбоолон Найманы Буйруг хааныг байлдан ялав. 1202 оны үеэр Чингис хаан Ван хан нар хамтарч Жамуха сэцэнтэй байлдаж явжээ. Чингис хаан Ван хантай харьцаа холбоогоо улам бататгах гэж Чагур Бэхи охиныг нь гуйсанд үл өгч үүнээс болж Чингис хаан үл таашаах болов. 1203 онд Жамухагийн өдөөн хатгалга, хүүгийнхээ ховч үгэнд орж Чингис хаанаас бүрэн тэрсэлж түүнтэй байлдаж ялагдаад Хэрэйд улс мөхөн Монгол аймаг тутам хуваагдан тархжээ. Ван хан байлдааны дундаас Хадан баатрын ачаар дутаан гарсан боловч Найманы хилийн харуулд баригдан алагджээ. Хүү Сэнгүм нь ч Хар Кидан улсын хилд хөнөөгджээ. Ингээд Хэрэйдийн ханлиг улс мөхсөн байна. (А.Пунсаг)