Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Еншөөбү түмэн
Хамаа бүхий үг Их Юань улс, Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улс
Төрөл Засаг захиргааны нэгж
Цаг үе Их Юань улс, Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улс
Хэний хаанчлалын үед Аюурбарвад
Салбар, чиглэл Түүх
Үндэслэн байгуулагч Их Юань улс
Угсаа Монгол
Бүс нутаг Монголын эзэнт гүрэн
Үүсч байгуулагдсан он цаг 1315

Еншөөбү

Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улсын үеийн нэгэн түмний нэр.

Еншөөбү гэдэг нь Их Юань улсын үед байгуулагдсан засаг захиргааны нэр байв. Өөрөөр хэлбэл Юньшуйфу гэдэг хятад үгний авианы хувирал болно. Түүнийг 1315 онд Буянт хаан Аюурбарвад Цагаан нуурын явуул ордны хүнс хангамж болон бүргэд шонхор тэжээх зориулалтаар анх байгуулжээ. Тухайн үед Шандын голын Дээд нийслэлээс Баочанчжоу-гийн Хүйтэн нуур хүртэлх газар нутгийг хамаарч гуравдугаар дэсийн зэрэгтэй захирагч томилон захируулдаг байжээ. Тухайн үед Еншөөбү дотроо асуд цэргийн хороо, адуу маллагч харчин хороо, чоноч хороо, бүрээчин хороо, шувуучин хороо, дархан хороо, баргуд хороо, хонхотан хороо, нумчин хороо, найман хороо зэрэг засаг захиргааны нэгжээс бүрэлдэж байжээ.

Батмөнх Даян хааны үед баруун гурван түмний нэг нь болж жононгийн эзэмшилд багтаж явжээ. Даян хаан нас барахаасаа өмнө Асуд, Еншөөбү нарыг өөрийн хөвгүүн Увсанз Чин тайжид өмчлүүлэн өгсөн боловч Чин тайжийн үр хойчис удаан өмчилж чадалгүй сүүлд Барсболдын 6-р хөвгүүн Бодидара ноёны эзэмшилд шилжжээ. Еншөөбү тухайн үед Асуд, Харчин, Шарнууд, Буриад, Данлагар, Шувуучин, Барга, Хонхотан, Нумчин, Таван аймаг зэрэг отгуудаас бүрэлдэж байжээ. Еншөөбү түмний нэг хэсэг нь Харчинд шингэж нэг хэсэг нь Түмэдэд уусаж бие даасан овог отог байхаа болив. Харин Ар, Өвөр олон монголчуудын дунд Еншөөбү нь овог болон хувирчээ. (А.Пунсаг)

 

Ашигласан ном зохиол

Юань улсын судар

Очир А., Монголчуудын гарал нэршил, УБ., 2008

Чжан Му, Монголын хошуу нутгийн тэмдэглэл, Хөх хот, 1988

Содномдорж Б., Монгол овог ястны чуулган, Ляонин, 2007


Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Буянхүү, Монгол түүхийн толь бичиг - Эртний боть, Хөх хот, 2010 

Монгол судлалын нэвтэрхий толь - Эртний түүх, Хөх хот, 2010