Горлос бол Монголын Дарлигины бүлэгт багтаж явсан, эртний овог аймаг болно. Тухайлбал, Монголчуудын Дарлигин бүлэгт багтаж явсан эртний аймаг болно. Тэд XII зууны эхээр Хонгирад, Ихэрэс аймагтай зах нийлж Хянган уулын баруун этгээдээр нутаглаж Хамаг Монгол аймгийн Хадаан тайш, Хотул нарын захиргаанд явжээ. XII зууны эцсээр Тэмүжин Жамуха нарын өрсөлдөөний үеээр заримдаа Тэмүжинг дагаж заримдаа Жамухаг дагалдан нэлээд зөрчил будилаантай замыг туулжээ. Тэмүжин Жамуха хоёр хагацсаны дараа Горлос аймгаас Сэчэгүр ирж Тэмүжинг дагасан байна. Харин Горлос аймгийн Цогс Цагаан 1201 онд Жамухаг Гүр хаан өргөмжлөх ёслолд оролцож Чингис хаантай байлдаж явжээ. 1203 онд болсон Хүйтэний дайнаас хойш Горлос аймаг бүрэн ялагдаж Чингис хааны эрхшээлд орсон байна. 1206 онд Их Монгол улс байгуулагдсаны дараа Горлос аймгийн Сэчэгүрийг мянгатын ноёнд өргөмжилж нэг бүлэг Горлосыг захируулсан бөгөөд Өэлүн эхэд хувь хүртээсэн түмэн өрхийн гурван мянган өрх нь Горлос, Олхонудаас бүрэлдэж байжээ. Бас зарим нь Хавт Хасарын мэдэлд орсон байна. Энэ бүлэг иргэн хожим нь Манж Чин улсын үед Жирэмийн чуулганы Горлосын хоёр хошуу болгов. Хавт Хасарын хойчис Бумба Илдэний үед Хорчины ахлагч Уубатай хамт Манжийг дагасанд Эеэр засагчийн 5-р онд (1648) Бумба Илдэнийг засаг улсын түшээ гүн өргөмжилж Горлосын өмнөд хошууг захируулж Нон мөрөн, Сунгари мөрний уулзварын баруун хөвөөнд нутаг зааж өгчээ. Тэнгэрийн сэцэний 9-р он (1637) Гүмүд засаг улсын туслагч гүн хэргэм соёрхож, Горлосын хойд хошууг захируулан Хунтүн мөрний хойд эрэг Нон мөрний зүүн эрэг дагуу нутаг зааж байршуулжээ.

Горлос гэдэг үг нь Горлод гэдэг хувилбартай. Зарим эрдэмтэн Горлос нь Хорь Түмэдтэй холбоотой овог хэмээн үздэг. Хори нь Хорилас, Хорилад, Хорлус, Горлод гэж хувирсан байх гэсэн таамаг дэвшүүлжээ. Горлосын өмнөд хошуу нь одоо БНХАУ-ын Гири мужийн өмнөд Горлосын Монголын өөртөө засах сяньгэж нэрлэж байгаа ба Горлосын хойд хошууг Хармөрөн мужид харьяалуулан Чжаоюань сянь хэмээн нэрлэх болжээ. Бас нэг бүлэг нь Ляонин мужийн Монголжинд харьяалагдах болжээ.  (А.Пунсаг)