Олхонууд аймгийн тухай хятад сурвалжид V зууны үед “Улоху” хэмээн тэмдэглэсэн бөгөөд X зууны үеэр Киданы захиргаанд орж Хөлөн, Буйр хоёр нуураас зүүн хойш Эргүнэ мөрөн болон Шилка мөрний сав газраар нутаглаж байсан Хонгирад аймгийн нэгэн салбар байжээ. Чингис хааны эх Өэлүн эх бол даруй Олхонууд овгийн хүн байв. Чингис хааны үед Өэлүн эхийн мянгатад Олхонууд аймаг багтаж явсан бөгөөд хожим нь Чингис хааны үр хойчсын мэдэлд шилжсэн байна. XV зууны үеэр баруун зүгт нүүдэллэн Хангайн ууланд очиж XVI зууны дунд үеэр Гэрсэнз Жалайр хунтайжийн ууган хүү Ашихай дарханы мэдэлд оржээ. Ашихай дарханы мэдэлд очсон олхонууд нар XVI зууны сүүлч XVII зууны эхэн үед Алтай уулын ард Завхан голын урдуур нутаглаж Халхын Засагт хан аймгийн гурван хошуу болон суурьшсан байна.

Манж Чин улсын үед тэднийг Баатар засгийн хошуу, Эрдэнэ засгийн хошуу, Үйзэн засгийн хошуу хэмээн нэрлэх болжээ. Олхонуудын хойчис одоо Монгол улсын Ховд, Завхан, Говь-Алтай, Архангай, мөн Өвөр Монголын зарим хошуугаар тархан сууж байгаа бөгөөд Олхонууд нь овог болон хувирчээ. Олхонууд гэдэг үгийг зарим эрдэмтэн алтай язгуурын хэлнүүдийн “олху” буюу “дов толгой” гэсэн үг хэмээн үздэг ба зарим эрдэмтэн өнөөдрийн Хөлөнбуйрын нутаг дахь Хабул голын салбар урсгал болох Олхoну гэсэн голоос гаралтай ба Олхонууд аймаг эрт дээр үед энэ голоор нутаглаж байсан тул өөрийн аймгаа нэрийдсэн хэмээн үздэг. (А.Пунсаг)