Адил утгатай үг | Чингис хааны алтан ураг |
Хамаа бүхий үг | Алтан урагтан |
Цаг үе | Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улс |
Салбар, чиглэл | Түүх |
Үндэслэн байгуулагч | Чингис хаан |
Угсаа | Монгол |
Чингис хааны гол удмыг
заасан хүндэтгэлийн нэр.
Чингис хааны гол удмын овгийг Хиад Боржигин буюу Боржигин овогтон гэдэг. Тэднийг хүндэтгээд Боржигин тайж гэдэг буюу “Алтан урагтан” хэмээн дуудах болжээ. Алт бол монголчуудын хувьд төмөрлөгийн охь, чанар нь уян хатан, бэхлэг бөгөөд өнгө нь мөнх хувиршгүй шаргал өнгөөрөө байдаг тул эрхэм дээд зүйлсийг алттай холбон зүйрлэдэг ёс дээр үеэс байжээ. “Монголын нууц товчоон” зэрэг сурвалжийн мэдээнд Чингис хаантай холбогдсон зүйлийг “алтан амь”, “алтан босго”, “алтан аргамж”, “алтан бүс”, “алтан жолоо” гэх мэтээр нэрлэж байсан уламжлалаас салбарлаж Чингис хааны гол удмын хүмүүсийг “Алтан ураг”-ийнхан гэж нэрлэх болжээ. Чингис хаан тэргүүтэй хаадын түүх намтрыг аль эрт “Алтан дэвтэр” гэж нэрлэж байсан бол XVII зууны эхээр “Алтан товч” зэрэг олон зохиолууд бичигдэж Чингис хааны гол удмыг Хиад Боржигин тайж буюу Алтан урагтан хэмээн нэрлэжээ. Тухайлбал: 1607 онд зохиогдсон гэж үздэг “Эрдэнэ тунамал нэрт шастир оршвой” хэмээх сурвалжид “Тэнгэрийн хөвгүүн Чингис хааны алтан ураг”, “Боржигины алтан ураг” гэх мэтээр тэмдэглэсэн байдаг. (А.Пунсаг)
Лу.Алтан товч, УБ.,1990
Монголын нууц товчоон
Судрын чуулган
Содномдорж Б., Монгол овог ястны чуулган, Ляонин, 2007
Чакраварди Алтан хааны тууж, УБ., 2006
Ломи, Монголын Боржигид овгийн түүх, Хөх хот, 1989
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монголын түүх 2016 он