Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Монголжин Түмэд
Хамаа бүхий үг Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улс
Төрөл Овог аймаг
Цаг үе Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улс
Хэний хаанчлалын үед Батмөнх Даян хаан
Салбар, чиглэл Түүх
Үндэслэн байгуулагч Хусай Тавнан
Угсаа Монгол
Бүс нутаг Өвөр Монгол, Ляонин муж
Үүсч байгуулагдсан он цаг XIV зууны дунд үе

Монголжин

Өвөр Монголын нэгэн ястан ба хошууны нэр.


“Монголын нууц товчоон” зэрэг сурвалжид “Монголжин гоо” “Монголжин улс” гэдэг нэр гардаг боловч тэр нь овог аймгийн нэр биш харин ерөнхий утгааараа Монгол аймгийн гоо бүсгүй, монгол хэлтэй хүмүүс гэх мэт утгаар хэрэглэгдэж байсан бололтой. Үгийн язгуур нь “Монгол”, харин “жин” бол дагавар болно. Монголжин гэдэг нэр нь XIV зуунаас хойш овог аймгийн нэр болжээ. Тухайлбал: Батмөнх Даян хааны үед Баруун гурван түмний нэгд Монголжин аймаг багтаж явсан байна. Монголжин аймгийнхан Ордос түмний хамт Даян хааныг эсэргүүцэж байсан боловч сүүлдээ эвлэрчээ. Тухайн цагт тэд Хусай ноёны хараанд байж Бор тохой хавиар нутаглан найман отгийг захирч байсан байна. Энэ найман отог нь Цэгүд, Долоон түмэн, Уйгуржин, Үүшин, Баяуд, Урууд, Хонгирад гэх мэтээр тэмдэглэгджээ.

Даян хаан нас барахаасаа өмнө Монголжин аймгийг өөрийн 4-р хөвгүүн Арсуболдод хуваан олгосон боловч Долоон түмнээс бусад отог нь цөм Барсболдын хөвгүүн Алтан ханы мэдэлд шилжиж “Түмэд Монголжин” буюу “Монголжин түмэд” хэмээн нэрлэгдэх болов. XVII зууны 20-оод оны үеэр Монголжины нэг хэсэг Түмэдээс салж Хөх хотоос зүүн зүгт нүүдэллэн одоогийн Ляонин мужийн Чаоян оронд хүрч нутаглажээ. Манж Чин улсын үед Монголжин аймгийг Зостын чуулганы Түмэд баруун хошуунд харьяалуулсан байна. Эдүгээ Монголжины хойчис нь Ляонин мужийн Фушуний Монгол үндэстний өөртөө засах сянь-ы монголчуудын гол бүрэлдэхүүн болжээ. Өвөр Монголын олон хошуу нутагт Монголжин овгийн хүмүүс байдаг. (А.Пунсаг)

Ашигласан ном зохиол

Монголын нууц товчоон

Очир А., Монголчуудын гарал нэршил, УБ., 2008

Содномдорж Б., Монгол овог ястны чуулган, Ляонин, 2007


Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Чжан Му, Монголын хошуу нутгийн тэмдэглэл, Хөх хот,1988

Монгол үндэстний нэвтэрхий түүх, Бээжин, 1995

Намсрай, Чин улсын үеийн Монгол хошуу чуулган, Хөх хот,1984