Хунтайж нь хятад хэлний “хуантайцзи (皇太子)” хэмээх үгнээс гаралтай. Монголын эзэнт гүрний дараахь үед их хааны дүү Харгуцаг гэдэг хүн хунтайж цолтой байсан тухай сурвалжийн мэдээ бий. Өөрөөр хэлбэл, хунтайж гэдэг нь их хааныг залгамжлах эрх бүхий хүнд олгодог цол байсан гэлтэй. Харгуцагаас өөр хунтайж цолтой хүн тухайн үед сурвалжид гарахгүй аж. Харин үүнээс арай хожуухан Батмөнх Даян хааны үр хүүхдийн дотор хунтайж цолтой хүн гарч ирдэг. Анхандаа ийм цолтой хүн төдий л олон бус байснаас үзэхэд хунтайж нь эрх мэдэл ихтэй, харьцангуй цөөн тооны сурвалжит язгууртанд олгодог өндөр цол байжээ.

XVI зууны үеэс эхлэн хунтайж цолтой хүмүүс огцом олширч эхэлжээ. Заримд тохиолдолд хунтайж гэхийг дөхөмчлөн “тайж” хэмээн дуудах явдал байв. Гэвч хунтайж, тайж цолтны хооронд зэрэг дэвийн ялгаа байсан нь тодорхой. Өөрөөр хэлбэл, хунтайж нь тайжийг бодвол эрх нөлөө ихтэй цөөн тооны язгууртанд л олгодог цол байсан гэлтэй.

Урьд нь хунтайж цолыг хэрэглэх эрхгүй байсан Ойрадын ноёд Хотхучин (1634-1663)-ы үеэс эхлэн хунтайж цолыг зүүх болов. Түүний хүү Галданг эс тооцвол, Зүүнгар улсын тэргүүнүүд бүгд хунтайж цолтой байв.

Манжийн эрхшээлийн үед Чин улсын төрөөс Монголын уламжлалт цол хэргэмийг хүчингүй болгосонтой холбоотойгоор хунтайж хэмээх цол цаашид албан ёсны цол байхаа больжээ. Гэсэн хэдий ч тус цолыг алтан ургийн ноёд албан бусаар хэрэглэсээр байжээ. (Ц.Цэрэндорж)