Үндсэн мэдээлэл:

Хамаа бүхий үг Лигдэн, Нүрхачи, Хорчин
Төрөл түүхэн хүн
Цаг үе Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улс
Хэний хаанчлалын үед Лигдэн хутагт хаан
Салбар, чиглэл түүх
Өөр нэр (цол, сүмийн цол гэх мэт) Түшээт хан, хунтайж
Хүйс эр
Нас барсан он, сар, өдөр 1631
Овог, аймаг Боржигин
Гэр бүл (Эцэг, өвөг эцэг, эх, нагац өвөг, хадам эцэг, хүргэн, эхнэр, нөхөр, ах дүү, хүү охин гэх мэт) Өвөг эцэг нь Чичиг, эцэг нь Унгудай. Ах нь Түмэй, дүү нь Бутачи. Хүү нь Бадари. Хадам эцэг нь Манжийн Нүрхачийн дүү Шурхачийн хөвгүүн Түлүн тайж.

Ууба

Монголын Хорчин аймгийн тэргүүн, монголчуудын дундаас хамгийн түрүүнд Манжид дагаар орсон ноён

Ууба нь Чингис хааны дүү Хасарын 18-р үеийн ач. 1590-ээд оны үед Цзяньчжоу-гийн зүрчидийн толгойлогч Нүрхачи хүчирхэгжсэнд зүрчидийн бусад аймгийн ноёд түүнийг эсрэг холбоо байгуулан тэмцжээ. 1593 онд Хорчин аймгийн тэргүүн Унгудай, Мангус, Мянган нар тэдгээр зүрчидийн ноёдтой хамтран Нүрхачийн эсрэг байлдсан боловч ялагджээ. Энэ тулалдаанд Унгудайн ахмад хөвгүүн Ууба ч бас оролцсон ажээ. Хожим нь Ууба эцгийгээ залгамжлан Хорчин аймгийн тэргүүн болжээ. Монголын их хаан Лигдэн болон Өвөр Халхтай таарамжгүй харилцаатай байсан Ууба 1624 онд Хожуу Алтан улс (Нүрхачи байгуулсан улсыг анхандаа ингэж нэрлэдэг байв)-тай харилцан туслалцах гэрээ байгуулав. 1625 онд Лигдэн хаан Хорчиныг довтлоход Хожуу Алтан улс Уубад цэргийн дэмжлэг үзүүлжээ. Түүний дараа жил Ууба өөрийн аймгийг авч Хожуу Алтан улсад дагаар оров. Нүрхачи өөрийн дүү Шүрхачийн ач охиныг Уубад эхнэр болгон өгч, “Түшээт хан” цол шагнажээ. Ууба 1628 онд Хожуу Алтан улсад туслан Мин улсын хил хязгаарыг уулгалан довтлов. Ууба 1631 онд нас баржээ. Манж нар 1636 онд түүний хүү Бадари-д засаг, Түшээт чин вангийн хэргэм олгож, Хорчины баруун гарын дундад хошууг захируулжээ. Тус хошууг Түшээт вангийн хошуу гэх бөгөөд Уубагийн үр хойчис үе улиран захирч иржээ. (Ц.Цэрэндорж)

 

 

Ашигласан ном зохиол

Зарлигаар тогтоосон гадаад монгол, хотон аймгийн ван гүнгүүдийн илтгэл шастир, Монгол бичгээс кирилл бичигт буулгаж, тайлбар хийсэн Цэрэндорж Ц., Эрдэнэболд Л., Баржав Д., Ганбат Н., УБ., 2007

Манжийн үнэн магад хууль, Монгол бичгээс кирилл бичигт буулгаж, манж хятад эхтэй харгуулсан Цэрэндорж Ц., УБ., 2009

Монгол улсын түүх, УБ., 2003

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол