Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг дасима (大司馬)
Хамаа бүхий үг гурван гүн (三公)
Төрөл хэргэм зэрэг
Цаг үе Юань улс
Хэний хаанчлалын үед Хубилай хаан-Аюушридара хаан
Салбар, чиглэл түүх
Бүс нутаг Монгол, БНХАУ
Үүсч байгуулагдсан он цаг Хятадын Цинь улс (Монголын Юань улс)
Татан буугдсан он цаг XVI зууны үед

Тайвэй (太尉)

Юань улсын үеийн өндөр хэргэм зэрэг бөгөөд Дөчин, дөрвөн хоёрын Монгол улсын үеийн язгууртны цол.

Тайвэй нь цэргийн хэргийг хариуцдаг албан тушаал бөгөөд эртний Хятадын Цинь улсын үед буй болжээ. Цинь, Түрүү Хань улсын үеэс засаг захиргааны хэргийг хариуцсан чэнсян (丞相), цэргийн хэргийг хариуцсан тайвэй (太尉), хяналт шалгалтыг хариуцсан юйшидайфу (御史大夫)-г “гурван гүн (三公)” хэмээн нэрлэх болжээ. Чэнсян, юйшидайфу тушаалтныг байнга томилдог байсан бол тайвэй тийм байгаагүй гэж үздэг. Үүнээс хойш аажимдаа сул албан тушаал юм уу нэмэлт зэрэг хэргэм болон хувирчээ.

Хожим нь тайвэй-г дасима (大司馬) хэмээн нэрлэх болов. Харин Хожуу Хань (後漢) улсын үед дахин тайвэй хэмээх болжээ. Үүнээс хойш Тан (唐), Сун (宋) улсын үе хүртэл ситу (司徒), сикун (司空)-гийн хамт “гурван гүн (三公)” хэмээн нэрлэж байв. Юань улсын үед даситу (大司徒), ситу (司徒) лугаа хамтаар бодит эрх мэдэлгүй, гавьяаны цол болон хувирчээ. Мин улсын үед хэрэглэгдэхээ больжээ. (Ц.Цэрэндорж)   

Ашигласан ном зохиол

Лю Цзи, Умар газар одсон хувийн тэмдэглэл (орчуулсан Цэрэндорж Ц.) – “Умар газар одсон хувийн тэмдэглэл, Умрыг төвшитгөсөн тэмдэглэл”, УБ., 2016

Юань улсын судар (хятад хэлээр)

Гэрэлбадрах Ж., “Дөчин, дөрвөн хоёрын” Монгол улсын язгууртны цол зэрэг, УБ., 2010

元史辭典, 主編, 邱樹森, 山东敎育出版社, 2002

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол