Үндсэн мэдээлэл:

Толгой үг Засгийн хэргийг тэгшлэн шийтгэгч түшмэл
Адил утгатай үг пинчжан чжэнши, пинчжан
Хамаа бүхий үг Төв бичгийн муж
Төрөл албан тушаал
Цаг үе Юань улс
Хэний хаанчлалын үед Хубилай хаан-Аюушридара хаан
Салбар, чиглэл түүх
Үндэслэн байгуулагч Хубилай хаан
Бүс нутаг Монгол, БНХАУ
Үүсч байгуулагдсан он цаг 1260

Засгийн хэргийг тэгшлэн шийтгэгч түшмэл

Юань улсын Төв бичгийн мужийн албан тушаал.

Засгийн хэргийг тэгшлэн шийтгэгч түшмэл (平章政事) нь Төв бичгийн мужийн баруун, зүүн этгээдийн чэнсян (丞相)-гийн дараагийн албан тушаал. Нанхиад дуудлага нь “пинчжан чжэнши” бөгөөд бас “пинчжан” хэмээн дөхөмчлөн нэрлэдэг. Тэдний тоо 2-6-гийн хооронд хэлбэлзэж байгаад, 1330 оноос эхлэн уг тушаалд 4 хүн ажиллах болжээ. Засгийн хэргийг тэгшлэн шийтгэгч түшмэл нь дэс нэгдүгээр зэрэгтэй бөгөөд чэнсян нарт туслан төр, цэргийн хүнд чухал хэргийг шийддэг байжээ. Салбар төв бичгийн мужид бас ийм албан тушаалтан хоёрыг томилдог байсан агаад салбар мужид чэнсянг байнга томилдоггүй байсан учир засгийн хэргийг тэгшлэн шийтгэгч түшмэл нь үнэн хэрэгтээ салбар мужийн тэргүүний үүргийг гүйцэтгэдэг байжээ. (Ц.Цэрэндорж)

 

Ашигласан ном зохиол

Лю Цзи, Умар газар одсон хувийн тэмдэглэл (орчуулсан Цэрэндорж Ц.) – “Умар газар одсон хувийн тэмдэглэл, Умрыг төвшитгөсөн тэмдэглэл”, УБ., 2016

Юань улсын судар (хятад хэлээр)

Далай Ч., Монголын түүх (1260-1388), гутгаар дэвтэр, УБ., 1992

Пунсаг А., Тэнгэрийн Их Юань улсын түүхэн тэмдэглэл, УБ., 2010

David M.Farquhar, The Government of China under Mongolian Rule: A Reference Guide. Münchener ostasiatische Studien 53, 1990

元史辭典, 主編, 邱樹森, 山东敎育出版社, 2002


Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Ганболд Ж., Мөнхцэцэг Т.,  Наран Д., Пунсаг А., Монголын Юань улс, УБ., 2006