Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Дээд нийслэл
Хамаа бүхий үг Дайду, Хархорум, Хубилай
Төрөл Хот суурин
Цаг үе Юань улс
Хэний хаанчлалын үед Хубилай хаан-Тогоонтөмөр хаан
Салбар, чиглэл түүх
Үндэслэн байгуулагч Хубилай
Бүс нутаг Өнөөгийн БНХАУ-ын ӨМӨЗО
Үүсч байгуулагдсан он цаг 1256
Татан буугдсан он цаг 1369

Шанду

Монголын Юань улсын зуны нийслэл.

Хубилай Умард Хятадыг тохинуулах явцдаа 1256-1259 оны хооронд Монголын тал нутгийн өмнөд хэсэгт Кайпин (開平) хэмээх хотыг байгуулжээ. 1260 онд Хубилай энд их хаан суув. 1263 онд Кайпин-г Шанду (上都) буюу Дээд нийслэл хэмээн нэрийдэж, тэнд зусах болжээ. Юань улсын үе үеийн хаад энэ уламжлалыг дагажээ. 1268 онд Кайпин фу (開平府)-г Шанду чөлгө (上都路) болгожээ. Шанду нь тансаг сайхан орд харш, байшин барилга бүхий томоохон хот байлаа. 1350-аад оны сүүлчээр улаан алчууртны бослогын хөлд үрэгдэж, нэлээд хэмжээгээр эвдрэн сүйджээ. Тогоонтөмөр хаан 1368 онд Дайду-гаас зуны нийслэл Шанду-д очиж суусан боловч, 1369 онд Инчан руу оджээ. Удалгүй Хятадын Мин улсын цэрэг Шанду-г эзэлж, галдан шатаасан ажээ. Тэгээд түүний нэрийг Кайпин харуул (開平衛) хэмээн өөрчилжээ. 1430 онд түүний захиргааг Душибао (獨石堡) (өнөөгийн Цагаан хэрмийн Өрөөсөн чулуут хаалга, 獨石口) руу шилжүүлсэн бөгөөд Манж Чин улсын үед 1693 онд Чичэн сянь (赤城縣)-д нэгтгэжээ.

Шанду хотын туурь өнөөгийн Өвөр Монголын Шилийн гол аймгийн Шулуун хөх хошууны төвөөс зүүн хойт зүгт оршдог. (Ц.Цэрэндорж)

 

 

Ашигласан ном зохиол

Лю Цзи, Умар газар одсон хувийн тэмдэглэл (орчуулсан Цэрэндорж Ц.) – “Умар газар одсон хувийн тэмдэглэл, Умрыг төвшитгөсөн тэмдэглэл”, УБ., 2016

Юань улсын судар (хятад хэлээр)

동북아역사재단 편, 明史 外國傳 譯註, 2012 (солонгос хэлээр)

Далай Ч., Монголын түүх (1260-1388), гутгаар дэвтэр, УБ., 1992

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Ганболд Ж., Мөнхцэцэг Т.,  Наран Д., Пунсаг А., Монголын Юань улс, УБ., 2006