Үндсэн мэдээлэл:

Хамаа бүхий үг Юань, Тогоонтөмөр хаан
Төрөл түүхэн хүн
Цаг үе Юань улс
Хэний хаанчлалын үед Тогоонтөмөр Ухаант хаан, Аюушридара Билэгт хаан
Салбар, чиглэл түүх
Өөр нэр (цол, сүмийн цол гэх мэт) Лян ван (梁王)
Хүйс эр
Нас барсан он, сар, өдөр 1372
Албан тушаал Хуайнань-ы салбар шумиюань-ы фуши, Шумиюань-ы хэргийг бүхнийг мэдэгч, Чжунчжэнюань-ы хэргийг бүхнийг мэдэгч, Хуайнань-ы салбар шумиюань-ы фуши, Ляоян салбар мужийн зүүн этгээдийн чэнсян, Шумиюань-ы хэргийг мэдэгч, Төв бичгийн мужийн баруун этгээдийн чэнсян, тайбао.

Есү

Юань улсын эцэс үеийн улс төрийн зүтгэлтэн, цэргийн жанжин.

Есү анхандаа Хуайнань-ы салбар шумиюань-ы фуши (淮南行樞密院副使), Шумиюань-ы хэргийг бүхнийг мэдэгч (同知樞密院事) зэрэг алба хашиж байв. 1354 онд Тогтоо чэнсян-г дагалдан Сюйчжоу (徐州)-д улаан алчууртны бослогын нэгэн толгойлогч Чжи Мали (芝麻李)-г дарсны учир Чжунчжэнюань-ы хэргийг бүхнийг мэдэгч (同知中政院事) тушаал хүртэв. Түүнчлэн Хуайси, Хуайнань-ыг дайлж, Хуайнань-ы салбар шумиюань-ы фуши (淮南行樞密院副使), Шумиюань-ы хэргийг бүхнийг мэдэгч (同知樞密院事) болов. Түүнээс хойш Хэбэй, Шаньси, Ляодун зэрэг газрын улаан алчууртны бослогыг дарж, 1362 онд Ляоян салбар мужийн зүүн этгээдийн чэнсян (遼陽行省左丞相) болов. 1364 онд Шумиюань-ы хэргийг мэдэгч (知樞密院事) болжээ. 1365 онд Хөхтөмөртэй хүч хавсран Бортөмөрийг бутцохив. 1367 онд Төв бичгийн мужийн баруун этгээдийн чэнсянгаар томилогдож, цэргийн хамт Шаньдунд суужээ. 1368 онд Мин улсын цэрэг Мочжоу (莫州)-г довтлоход Есү ялагдаж, умар зүгт ухарчээ.  

Тогоонтөмөр хаан 1368 оны 11-р сард Есү-г Лян ван (梁王) өргөмжилж, тайбао (太保) цол шагнажээ. 1369 оны хавар хааны зарлигаар Есү 4 түмэн цэрэг авч Тунчжоу-г довтолсон боловч эзэлж чадсангүй. Түүнээс хойш Есү Хунло ууланд сууж Шанду-г хамгаалж байв. 1370 оны 6-р сард Мин улсын цэрэг Хунло уулан дахь монгол цэргийг довтолж, улмаар Шанду-г эзлэн авсанд Есү Аюушридарагийн хамт Хархорум руу одоод, 1372 онд нас баржээ. (Ц.Цэрэндорж)

 

Ашигласан ном зохиол

Лю Цзи, Умар газар одсон хувийн тэмдэглэл (орчуулсан Цэрэндорж Ц.) – “Умар газар одсон хувийн тэмдэглэл, Умрыг төвшитгөсөн тэмдэглэл”, УБ., 2016

Юань улсын судар (хятад хэлээр)

Далай Ч., Монголын түүх (1260-1388), гутгаар дэвтэр, УБ., 1992

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол