Үндсэн мэдээлэл:

Хамаа бүхий үг Аругтай, Адай хаан, Батула чинсан
Төрөл түүхэн хүн
Цаг үе Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улс
Салбар, чиглэл түүх
Хүйс эр
Төрсөн он, сар, өдөр 1400
Нас барсан он, сар, өдөр 1438
Овог, аймаг Хиад Боржигин
Гэр бүл (Эцэг, өвөг эцэг, эх, нагац өвөг, хадам эцэг, хүргэн, эхнэр, нөхөр, ах дүү, хүү охин гэх мэт) Өвөг эцэг нь Төгстөмөр Усхал хаан, эцэг нь Харгуцаг дүүрэн хунтайж. Эх нь Өлзийт хун гоо бэйж. Хөвгүүд нь Тогтобух, Агбаржин, Мандуул.

Ажай тайж

Дөчин дөрвөн хоёрын Монгол улсын үеийн Монголын язгууртан.

Ажай нь Элбэг нигүүлсэгч хааны дүү Харгуцаг дүүрэн хунтайжийн хүү. Элбэг хаан өөрийн бэрийнхээ гоо үзэсгэлэнд татагдаж, дүү Харгуцаг дүүрэн хунтайжийг хороож түүний гэргий Өлзийт хун гоо бэйжийг өөртөө авах үед тэрээр жирэмсэн байжээ. Түүнийг 7 сартай жирэмсэн байхад Элбэг хааныг Ойрадын Үгэчи хашиха хөнөөж, Өлзийт хун гоо бэйжийг авч асарчээ. Түүнээс төрсөн хөвгүүн нь Ажай бөгөөд Ойрадад өсөж торнижээ. Гэвч Ойрадын Батула чинсангийн хатан Самур гүнжийн тусламжаар Ажай эхийнхээ хамт Зүүн Монголдоо буцаж иржээ. Улмаар Адай хаан, Аругтай тайш нарын хамт Ойрадыг довтолж Зэлмэн хан ууланд Батула чинсангийн хүү Багаму-г олзолжээ.

Ажай тайжаас гурван хөвгүүн төрсөн нь Тогтобух, Агбаржин, Мандуул юм. Тэд Хубилайн удмын хаанчлалыг дахин сэргээж, Монголын түүхэнд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн билээ. Ажай тайжийн талаар сурвалжийн мэдээ маш хомс ажээ. (Ц.Цэрэндорж)

 

Ашигласан ном зохиол

Саган сэцэн, Эрдэнийн товч, УБ., 1961

Монгол улсын түүх, гутгаар боть, УБ., 2003

Чингис хаан (толь бичиг), УБ., 2006

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол