2009 онд Монгол-ОХУ-ын хамтарсан судалгааны баг Төв аймгийн Заамар сумын нутагт Шороон Дов хэмээх дурсгалыг малтан судалсан байна. Төв аймгийн Заамар сумын төвөөс өмнө зүгт 22 км-т, Туул голын зүүн дэнж дээр, Төмст уулын зүүн тал, Агит уулын баруун биед нэгэн жижиг толгой дээр, 4,2 метр өндөр шороон овгор оршино. Нүүдэлчин монголчууд өөрсдийн бэлчээрийн бүс нутаг, тойрон хүрээлэх газраа нэрлэхдээ тухайн газрын хэлбэр онцлогт тохируулдаг. Өөрөөр хэлбэл үүнтэй ижилсэх ойролцоо дурсгалуудыг Шороон Бумбагар, Шороон Дов, Олон Дов гэх мэт нэрлэдэг байна. Шороон Дов хэмээх нэрээс харахад уулын толгой дээр бэсрэг шороон овоолго дов байгаа нь ингэж нэрлэхэд хүргэжээ. Шороон Дов нь сууриараа дугариг дээш шувтан /конус/ хэлбэртэй бөгөөд түүний суурийн голч нь 30 метр орчим юм. Шороон Довыг үйлдэхдээ шаврыг 15-20 см зузаантайгаар үелүүлэн дэлдсэн байна. Шороон Довыг тойрсон дөрвөлжин шороон далантай бөгөөд баруун, зүүн тал нь 110 м, хойд, урд тал нь 90 метр хэмжээтэй. Шороон далан он цагийн уртад элэгдэн эвдэрч зарим хэсэгтээ мэдэгдэхгүй шахам болжээ. Үлдсэн далангийн одоогийн өргөн 2-3 м, өндөр нь 20-50 см орчим байна. Шороон Довын өмнө зүгт далангийн үүд байгаа бололтой түүний өргөн  8 метр байна.

Шороон Довоос залгуулаад баруун өмнө зүгт бунхан руу орох үүдэнд 20 гаруй метр урттай, 3 метр орчим өргөнтэй 0.2-0.5 м орчим өндөртэй гүвгэр шороон дараас мэдэгдэнэ. Бунханы үүдэвч нь задгай байдлаар 10.8 м үргэлжлээд газар доогуур хөндийлөн ухаж гаргасан хонгилтой. Хонгилд бунхан хүртэл гурван гэгээвч гаргаж өгсөн байна. Үүдэвчний нийт урт 23 метр байна. Бунхан нь гол өрөө болон үүдэвчний хоёр хананд тус бүр нэг, хоёр тахилын хөмөгтэй юм. Уг бунхант булшнаас талийгчид дагуулсан нийт 200 орчим олдвор илэрсэн ба мөн талийгчийн амьддаа үйлдсэн гавьяа, гарал угсаа, нэр зэргийг тэмдэглэсэн 12 хятад утга үсэгтэй таг чулуу болон 774 хятад утга үсэг бүхий эх бичээстэй булшны бичээс илэрсэн байдаг. Уг бичээст булшны эзэн болох Пүгү аймгийн тэргүүн Итү гэгч НТ 635-678 оны хооронд амьдарч байсан нэгэн болох нь тогтоогдсон юм. Уг бичээс Итү баруун тийш Төвд, зүүн тийш Солонгосыг дайлах дайнд идэвхитэй оролцож байсан талаар тэмдэглэсэн байдаг.

Он цагийг VI-VII зууны Сеяньто-гийн үед холбогдуулан үздэг. (А.Энхтөр)