1870-аад онд Оросын эрдэмтэн А.Падерин одоогийн Монгол Улсын Булган аймгийн Дашинчилэн сумын нутагт буй Хар Бух балгасыг олж судалжээ. Үүний дараа В.В.Радлов, Н.М. Ядринцев нарын удирдсан судалгааны анги Орхон, Туул голын хөндий дэх эртний уйгур, хятан, монголчуудын олон хот суурины туурийг үзэж нэлээдийнх нь тодорхойлолт, дэвсгэр зургийг үйлдэж судалгааны эргэлтэд оруулсан байна.

Монгол улсын нутаг дахь Уйгурын үеийн хот суурингуудаас Хар балгас, Цагаан Сүмийн балгас, Бийбулагийн балгасыг дурдаж болох юм. Архангай аймгийн Хотонт сумын нутаг Орхоны хөндийд Хар балгас, Цагаан Сүмийн балгас, Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын нутагт Бийбулаг, Хөвсгөл аймгийн Загзуугийн балгас тус тус оршин байна. Хар балгас нь хэмжээгээрээ Төв Азид нилээд дээгүүрт орох хот юм. Энэ нь тухайн үед Уйгур улс хэрхэн хүчирхэг гүрэн байсныг илтгэх дурсгал бөгөөд сурвалжид уг хот чухам ямар үүрэгтэй, эдийн засаг, улс төрийн чухал төв байсан талаар тодорхой өгүүлсэн байдаг. Мөн Бийбулагийн балгас хэмээх Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын нутагт орших хэрэмт балгасыг хэрхэн байгуулсан талаар Моюнчур хааны гэрэлт хөшөөнд хятад, согд иргэдээр бариулсан тухай тэмдэглэсэн бөгөөд хятад сурвалжид Сэлэнгэ голын эрэг дээр Фүгүй чен буюу Баян хот бий хэмээн гардаг нь түрэг болон хятад сурвалжаар давхар нотлогддог юм. Төв Азийн нүүдэлчдийн түүхэнд уйгурууд хот суурин цогцлоох болон бусад үеийнхээс ялгарах архитектурын онцлог болох хэрмийн давхар хамгаалалтын хаалга, цонж, мөн хэрмийн шороог дагтаршуулсан байдал зэргээр бусад үеийнхээс ялгарч байна. Одоогоор Монгол улсын нутгаас Хар балгас, Бийбулагийн балгас, Цагаан сүмийн балгас, Загзуугийн хэрэм зэрэг хотууд Уйгурын үед хамаарч буй бөгөөд ОХУ-ын Порбажын, БНХАУ-ын Бугат, Гансу, Үрүмчи зэрэг нутгуудад буй хэрэмт хотуудыг дурдаж болно. (А.Энхтөр)