Баян-Өлгий аймгийн Улаанхус сумын нутаг Хар Ямаатын голын хөндийд эртний Түрэгийн үед холбогдох нэгэн хүн чулуу бий. Уг хүн чулуу Ойгорын голын баруун хойноос цутгах Хар ямаатын голын хойт эрэгт, нимгэн хавтгай чулуудыг ирмэглэн суулгаж үйлдсэн дөрвөлжин хашлагын зүүн талд нүүрээрээ зүүн урагш хандан газарт зоолттой буй. Хүн чулуунаас зүүн урагш балбал чулууг зэллүүлэн зоосон байдаг. Хүн чулууг цайвар судалтай хөх өнгийн нимгэвтэр хавтгай занар чулуугаар босоо хүний ерөнхий дүрс оруулан урлажээ. Хөлийн дүрс байхгүй, толгойн дээд хэсэгт гэмтсэнээс малгайтай эсэх нь тодорхойгүй, бүтэн үлдсэн хэсгийг харахад өргөн шанаатай, шувтан урт эрүүтэй бөгөөд уруулын дээгүүр үзүүрийг дээш махийлган эргүүлсэн живэр, эрүүнд нь тал бүр тийш сэрвийсэн сахал гаргажээ. 
     Баруун гараа хагас нугалан хэвлийн өмнө дэрэвгэрдүү амсар, цүлхэн бөөр, бөөрөнхий ёроолтой жижиг ваар барьж зүүн гараар цээжний өмнө махир үзүүртэй чинжал хутгыг үзүүрээр нь дээш харуулан атгажээ. Цээжин биед дээлийн энгэр заам гаргаагүй боловч хоёр мөр, тохойн дээр тус бүр нижгээд дугуйрсан зураас гарган хээлж хоёр гарын тохойноос дээш үргэлжлэх зураасыг үргэлжлүүлэн цээжний голд гурвалжин хэлбэр гарган нийлүүлжээ. 
    Хонхор чулуун зураасаар нарийн бүс гарган уг бүснээс хоёр оосроор зүүлттэй чагтан балтаг бүхий шулуун илд, түүнтэй зэрэгцүүлэн дээгүүрээ цүлхэн хэлбэртэй саадгийг гурван оосроор зүүлгэн дүрсэлжээ. Энэ хөшөөний хамгийн сонирхолтой дүрслэвэр нь бүсэлхийнээс нь дооших хэсэгт буй эмээл хазаартай хоёр морийг цулбуураас нь хөтлөн сөхөрч суусан хоёр хүний дүрс юм. Морь, хүн тус бүрийг өөд өөдөөс нь харуулан солбиулж дүрсэлсэн ба дээд талын морь хүн хоёрын дунд хоорондоо зөрөлдсөн хоёр дүрс буйн нэг нь хөвчлөөгүй нум, нөгөө нь саадаг бололтой. Хоёр морины нуруунд эмээлийн бүүрэг тодорхой мэдэгдэх бөгөөд морьд нь жижгэвтэр толгойтой, зэгзгэр урт хөлтэй, газар шүргэсэн урт сүүлтэй ажээ.
    Хар Ямаатын хөшөө нь хэлбэр хийц, дүрсэлж гаргасан эд юмсынхаа хэв загвараар VI-VIII зууны Түрэгийн үеийн соёлын дурсгал болох нь тодорхой юм. (Ч.Амартүвшин)