
Төрөл | Чулуун зэвсгийн үеийн дурсгал |
Түүхэн эрин үе | Палеолитын үе |
Салбар | Археологи |
Өвөрхангай аймгийн Богд, Өмнөговь аймгийн Булган сумдын нутгийн заагт оршино.
Энэ сууринг 1995 онд Монгол-Орос-Америкийн хамтарсан “Монголын чулуун зэвсгийн үе” төслийн хээрийн шинжилгээний ажлын үеэр хийгдсэн хайгуулын явцад анх олж илрүүлэн, 1995-1996 онуудад хайгуул судалгааны ажил хийжээ.
Ойролцоогоор 20 км2 талбай эзлэх энэ суурин нь газрын хөрсөн дээрээ хуучин чулуун зэвсгийн доод шатнаас эхлэн шинэ чулуун зэвсгийн эхэн үеийг хамарсан хэдэн зуун мянган чулуун зэвсгийн дурсгалыг агуулдаг. Он цагийн хамаарлын хувьд асар урт хугацааг хамарсан, өргөн уудам талбайг эзлэн оршсон чулуун зэвсгийн ийм суурин Монгол, Төв Ази төдийгүй дэлхийд урьд өмнө тохиолдож байгаагүй.
Монгол-Орос-Америкийн хамтарсан судалгааны анги энд 5 хэсэг газарт 5 х 5 м, 6 х 2 м, 4 х 3 м-тэй тор татан чулуун зэвсгийн түүвэрлэлт хийж нийтдээ 30 000 гаруй чулуун зэвсгийн олдвор хэрэглэгдэхүүн түүвэрлэжээ. Чулуун зэвсгийн зүйлс нь хийсэн арга барил, хадгалалтын байдлаараа хоорондоо эрс ялгардаг бөгөөд доод палеолитын үед холбогдох зэвсгүүд нь нар, салхи зэрэг байгалийн элдэв хүчин зүйлийн нөлөөгөөр өгөршилд илүү орсон байдалтай байх ажээ. Элэгдэлд их өртсөн чулуун зэвсгүүдийн анхдагч цуулалтын хувьд өргөн, богиновтор том хэмжээний залтас цуулан авахад чиглэгдэж байсан нь тогтоогдсон. Багаж зэвсгийн хувьд хянгар хамгийн олон тоотой байсан ба хоёр талт гилбэр маягийн зэвсэг, хурц үзүүр гаргасан зэвсгүүд мөн олон тоотой олджээ.
Дунд зэргийн элэгдсэн эдлэлүүдийн хувьд анхдагч цуулалт нь зэрэгцээ цуулалт, ташуу цуулалт, леваллуагийн цуулалтын зарчмаар илэрхийлэгдэнэ. Багаж зэвсгийн хувьд хянгар, хурц үзүүр гаргасан зэвсэг, лимас, холтослуур голлоно.
Бага элэгдсэн чулуун зэвсгүүдийн хувьд анхдагч цуулалтыг хийхдээ призмэн болон хажуугийн цуулалтын аргыг түлхүү ашиглаж байжээ. Багаж зэвсгийн хувьд хянгар, хурц үзүүртэй зэвсэг, хусуур, бифас, леваллауагийн хэв загварт зэвсгүүдээр илэрхийлэгдэнэ.
Элэгдэлд өртөөгүй хэсгийн хувьд олон тооны хянгар, хусуур бүхий дээд палеолитын төгсгөлийн шатыг илэрхийлсэн олдворууд голчилно.
Доод палеолитоос дээд палеолитын үе хүртэлх асар өргөн цаг хугацааны хүрээлэлд хамаарна. (Я.Цэрэндагва)
Деревянко А.П., Зенин А.Н., Олсен Д., Петрин В.Т., Цэвээндорж Д. Палеолитические комплексы Кремневой Долины (Гобийский Алтай). – Новосибирск: Изд-во ИАЭт СО РАН, 2002. – (Каменный век Монголии). – 296 с.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монголын түүх 2016 он