Эртний хүний гавлын ясны дээд талын хэсэг (Норовлин сум, Хэнтий аймаг)

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Монголантропус
Төрөл Чулуун зэвсгийн үеийн дурсгал
Түүхэн эрин үе Дээд палеолитын үе
Салбар Археологи

Салхитын хүн

Монгол нутгаас анх удаа олдсон эртний хүний гавлын ясны дээд талын хэсэг.

Хэнтий аймгийн Норовлин сумын нутаг Салхитад үйл ажиллагаа явуулж байсан “Баян Айраг” ХХК-ийн алтны уурхайн ашиглалтын талбайгаас 2006 онд олдсон. Уг олдвор нь уул уурхайн хөрс хуулах явцад хөндөгдөж, анхны байрлал алдагдаж, хөрсний ямар давхаргаас гарсан нь тодорхой бус хэдий ч Монгол орны нутаг дэвсгэрээс анх удаа олдож буй эртний хүний ясны үлдэгдэл гэдэг утгаараа эрдэм шинжилгээний онцгой ач холбогдолтой. Уг гавлын ясыг анхлан судалсан доктор Д.Цэвээндорж нар “Монголантропус” хэмээн нэрлэж судалгааны эргэлтэд оруулсан юм.

Гавлын яснаас харахад хамрын ясны тал хөмсөгний товгор, дух зулайн хэсэг хадгалагдан үлдэж чулуужсан байдалтай болжээ. Дух налуу, хөмсөгний товгор тод тул судлаачид анхлан бусад газраас олдсон Homo erectus, неандарталийн гавалтай харьцуулан он цагийн хамаарлыг харьцангуй эрт үед холбогдуулан авч үзэж байв. Гэсэн хэдий ч гавлын ясанд хийсэн нарийн шинжилгээ, он цаг тогтоох шинжилгээгээр Homo sapiens-ийнх болох нь тогтоогдсон юм. Гавлын ясны хэмжилтийг ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний ажилтан Ц.Амгалантөгс хийсэн бөгөөд хэмжилтийн үр дүн дараах байдалтай байна. Үүнд: 

Духны ясны өргөн 9.75 см
Нүдний аяганы өргөн 4.0 см
Хамрын ясны өргөн 2.68 см
Зулайн ясны өргөн 10.65 см
Хөмсөгний ясны зузаан 0.92 см
Дагзны ясны зузаан 0.81 см.             
Энэ гавлын ясанд хийсэн он цаг тогтоох шинжилгээгээр (С14) 28000-20000 жилийн өмнөх үед холбогдох нь тогтоогдсон ажээ. (Я.Цэрэндагва)

Ашигласан ном зохиол

Tseveendorj D., Coppens Y. Discovery of archaic Homo sapiens skullcap in Salkhit // Studia archaeologica. Тom. XXIY, Fasc.2. УБ., 2007, т. 14-24.

Цэвээндорж Д., Батболд Н., Амгалантөгс Ц. “Mongolanthropus” буюу нэн эртний Монгол хүн //Studia archaeologica. Tom. XXIII, Facs.1. УБ., 2003, т. 5-10.

X
by AdChoices
X
by AdChoices
X
by AdChoices
X
by AdChoices
X
by AdChoices

Coppens Y., Tseveendorj D., Demeter F., Turbat Ts., Giscard P.H. Discovery of an archaic Homo sapiens skullcap in Northeast Mongolia // Comptes Rendus Paleovol 7 (2008), p. 51-60.

 

 

 

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол