Шударга баатар Бавуужав

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Шударга баатар 
Хамаа бүхий үг Монгол улс, Богд хаан, Дамдинсүрэн, 
Төрөл Түүхэн зүтгэлтэн 
Цаг үе ХХ зуун 
Хэний хаанчлалын үед Богд хаан 
Цол  Шударга баатар
Хүйс Эр
Төрсөн он, сар, өдөр 1875
Нас барсан он, сар, өдөр 1916.10.16
Овог, аймаг Өвөр Монгол, түмэд
Төрсөн газар Өвөр Монголын Зостын чуулганы Зүүн түмэд хошуу
Албан тушаал Зүүн өмнө хязгаарын гурван чуулганы монголчуудыг түвшитгэн тохинуулах түшмэл цэргийн дэслэн захирах түшмэл /1913/
Гэр бүл Тодорхойгүй

Бавуужав Шударга баатар

Монгол үндэстний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэгч 

    Тэрбээр харьяат хошууныхаа хязгаарыг сахин хамгаалах морьт цэргийг олон жил захирч байхдаа хятадын эсрэг монголчуудын тэмцлийг байнга дэмжиж, идэвхтэй оролцож байжээ. Улмаар 1912 оны сүүлчээр Нийслэл Хүрээнд ирж, Монгол Улсынхаа төлөө зүтгэх чин хүслээ Богд хаанд өргөн айлтгажээ.Бавуужав 1913 онд Зүүн өмнө хязгаарын гурван чуулганы монголчуудыг түвшитгэн тохинуулах түшмэл цэргийг ерөнхийлөн захирах сайд Л.Сумъяагийн цэргийн дэслэн захирах түшмэлээр томилогдон, Өвөр монголыг чөлөөлөх дайнд баатарлаг байлдсан юм. Сайд Сумъяа, түшмэл Бавуужав нарын удирдсан цэрэг 1913 оны 7 дугаар сард Шилийн голын чуулганы Шуургын худалдааны газар, Авгын зүүн засаг хошууны Мөнхийг бадруулагч сүмийг чөлөөлж, улмаар Долнуур хүртэл давшжээ. Шударга баатар Бавуужав 1913 оны 10 дугаар сарын 30-нд Бяруу хотын орчимд болсон байлдаанд хүнд шархдав.

    Өвөр монголыг чөлөөлөх дайныг зогсоосны дараа Бавуужав өөрийн захирсан цэргийн хамт Өвөр монголд байрлаж, Хиагтын гэрээний үр дүнг хүлээж байв. Тэрбээр гурван улсын хэлэлцээрийг эсэргүүцэж, цэрэг зэвсгийн хүчээр тусгаар тогтнолоо хамгаалан тэмцэх санал, шаардлагыг Монгол Улсын засгийн газарт удаа дараа өргөн мэдүүлжээ.

    Хиагтын гурван улсын гэрээгээр Монголын тусгаар тогтнолыг цуцалсанд Шударга баатар Бавуужав ихэд дургүйцэн, уул гэрээг “түмэн үед гутамшиг“ хэмээн зарлаж, их цэргийн хүчээр Өвөр Монголд цөмрөн орж, Шилийн голын умард хэсгийг уулгалж байв. Гэвч хятад цэргийн давуу хүчинд түрэгдэн, 1915 оны 11 дүгээр сарын 15-нд Егүзэр хутагт Галсандашийн хүрээгээр дайран ухарч, Халхын голын зүүн этгээдэд түр байрлаж байгаад Баргын нутагт оржээ.

    Шударга баатар Бавуужав 1916 оны 5 дугаар сараас Хятадын цэргийн эсрэг шийдвэрлэх давшилтанд орж, амжилттай байлдаж яваад мөн оны 10 дугаар сарын 16-нд Жэхэ мужийн Линьси хотыг эзлэх байлдааны үед их бууны суманд өртөж амиа алджээ. (Г.Мягмарсамбуу)

Ашигласан ном зохиол

 Гангааням С. Монголчууд тусгаар тогтнолоо хамгаалан тэмцсэн нь (1911-1921) Уб.,1993.     

Мягмарсамбуу Г. Монгол Улсын цэрэг, цэргийн жанжид (XX зууны эхэн) Дэд дэвтэр. Ялгуун баатар Лаварын Сумъяа ба түүний цэрэг эрс: Амьдрал, тэмцэл, хувь заяа /Түүх, угсаатны зүйн судалгаа/. “Соёмбо принтинг” ХХК. Уб.,2011.  

Шударга баатар Бавуужав. Бичиж боловсруулсан Харнууд З.Лонжид, Харгана Ж.Өлзий. “Согоо нуур” ХХК. Уб.,2002. 

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол