Хатан баатарын хошууны зураг 1922 он

Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг  Намнан уулын хошуу
Хамаа бүхий үг Хатан баатар Магсаржав, Итгэмжит бэйсийн хошуу
Төрөл Хошуу
Цаг үе ХХ зуун
Засаг ноён Хатан баатар Дархан чин ван Магсаржав
Байгуулагдсан он 1918
Татан буугдсан он 1931
Харьяалал Сайн ноён хан аймаг 

Хатан баатар Дархан чин вангийн хошуу

Хатан баатар Магсаржавын цэргийн гавьяагаар байгуулагдсан хошуу

    Хатан баатар Магсаржавын эх орныхоо тусгаар тогтнолыг сэргээн тунхаглаж хамгаалах, хил хязгаарыг батлан сахиж, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг хангах үйл хэрэгт байгуулсан гавьяаг нь Богд хаан үнэлж хошуу захирах тамга шагнаж, Сайн ноён хан аймгийн Итгэмжит бэйсийн хошуунаас албат нэмэн олгож захируулах зарлиг буулгажээ. Энэ зарлигийн дагуу дээр дурдсан хошуунаас цөөн тооны өрх, багахан хэмжээний газар нутаг таслан 1918 онд Хатан баатрын хошууг байгуулжээ.

    Хатан баатар Магсаржав 1919 онд хошуу нутагтаа Хайлантын хүрээг байгуулав. Тус хошуу нь 1922 оны байдлаар 113 өрх, 360 хүн ам, 2497 толгой малтай байв. Хошууны нутаг нь баруун талаараа Сайн ноён хан аймгийн Итгэмжит засгийн хошуу, хойт талаараа Түшээт хан аймгийн Ар гөрөөчин отог, зүүн болон зүүн өмнө талаараа Түшээт хан аймгийн Эрдэнэ засгийн хошуу, өмнө талаараа Сайн ноён хан аймгийн Эрх засгийн хошуутай хиллэж байв. Нутгийн дундуур Сэлэнгэ гол урсаж өнгөрөх бөгөөд голын хөндийн үржил шимт газраар нутгийн ардууд тариа тарьдаг байв.  

    Ардын засгийн газар Сайн ноён хан аймгийн Итгэмжит бэйсийн хошууны албат ардын хүсэлтээр 1922 онд тус хошууг татан буулгаж, Хатан баатар Дархан Чин вангийн хошуутай нийлүүлжээ. 1923-1924 онд явагдсан орон нутгийн засаг захиргааны шинэчлэлтээр тус хошууг дөрвөн сум, 12 баг, 60 арван болгон зохион байгуулж, Цэцэрлэг Мандал аймгийн Намнан уулын хошуу хэмээн нэрлэжээ. Намнан уулын хошуу нь 1926 оны 8 дугаар сарын 20-ны байдлаар 2232 өрх, 10612 хүн амтай байсан бөгөөд 1931 оны засаг захиргааны өөрчлөлтөөр Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сум болжээ.

    Хатан баатарын хошууны онцлог нь, нэгд, Монгол Улсын тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэлд байгуулсан гавьяаг үнэлж байгуулсан цөөхөн хошууны нэг, хоёрт, Богд хааны зарлигаар байгуулсан хамгийн сүүлчийн хошуу юм. (Г.Мягмарсамбуу)

Ашигласан ном зохиол

Мягмарсамбуу Г. Хатан баатар Дархан Чин вангийн хошууны товч түүх. Хэвлэлийн “Алтан үсэг” компани. Уб.,1998. 

Мягмарсамбуу Г. Монгол Улсын цэрэг, цэргийн жанжид (XX зууны эхэн) Гутгаар дэвтэр. Төр, цэргийн нэрт зүтгэлтэн, домогт жанжин Ардын Хатан баатар С.Магсаржав /1878-1927 он/ /Цэрэг, түүхийн судалгаа/. “Соёмбо принтинг” ХХК. Уб.,2011.

Сономдагва Т. Монгол Улсын засаг захиргааны зохион байгуулалтын өөрчлөлт, шинэчлэлт (1691-2013). “Бэмби сан” ХХК. Уб.,1998. 

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол