Монголын Бороогийн суурин Буриадын Ивлэгийн суурин ба Дөрөөгийн сууринд ижил төстэй хэлбэр бүтэцтэй хагас газар сууцнууд илэрдэг. Ивлэгийн сууринд 54 хагас нүхэн сууцыг малтсанаас сууцны дундаж хэмжээ нь 2,8-3,2 м өргөнтэй, 6,6-6,8 м урттай байжээ. Харин газрын гадаргаас дооших гүн нь 0,55-1,1 м байсан нь ерөнхийдөө хүний биеийн хагасын хэмжээтэй байна.

Халаалтын зохион байгуулалт нь уг барилгын зүүн хойд буланд хааш хаашаа 2,5 м шаваастай чулуун зуухнаас эхэлдэг байсан байна. Зуухны ам баруун тийш харж байсан ба утааны халаагуур нь зуухнаас гурван салаа хоолойгоор гарч цаашдаа нэг болж хойд ба баруун ханыг даган явсаар байшингийн баруун урд буланд хүрч, ханан дунд хийсэн утаа гаргагчаар гадагш гарч байжээ. Яг ийм бүтэцтэй халаалтын байгууламж Бороогийн суурингийн хагас нүхэн сууцнуудад илэрсэн байдаг. Ийм халаалтын системийг ханз буюу кан гэж нэрлэдэг бөгөөд анх Манжуур болон Солонгост үүсч цаашдаа Хүннү ба Хань улсын нутагт тархсан байна. Халаалтын сайн системтэй хагас нүхэн сууцнууд хүйтний улиралд амьдрах тав тухыг хангадаг байсан нь илэрхий. Энэ нь Бороогийн сууринд жилийн бүх улиралд хүн амьдран суудаг байсныг харуулдаг баримт юм.

Сууцны талбай тэгш өнцөгт хэлбэртэй бөгөөд үүд нь өмнө талдаа, аажим налсан үүдэвчтэй байсан нь эргэлзээгүй. Харин сууцны гаднах бүтцийг сэргээвэл, дээврийн хэсэг нь газрын гадарга дээр байх бөгөөд босоо шонгуудад тулгуурласан шувуун нуруутай байсан нь мэдэгддэг. Сууцны шаланд багана шонгуудыг суулгасан нүхнүүд илэрдэг. Зарим баганын нүхний ёроолд хавтгай чулуу байдаг нь баганын бат бөх байдлыг хангадаг байжээ. Бороогийн суурингийн хэд хэдэн сууцанд ийм баганын нүх асар олон тоотой байгаагаас үзэхэд уг сууцыг удаа дараа засварлаж, дээвэр баганыг нь сэлбэж байжээ. Энэ нь уг сууринд удаан хугацааны турш хүн тасралтгүй амьдарч байсны баталгаа болно.

Хүннүгийн хагас нүхэн сууцнууд тухайн үедээ зохих хэмжээний тав тухыг хангаж, жилийн турш тасралтгүй амьдран суух нөхцлийг хангаж байсан тул газар тариалан, гар урлалын төвүүдийн оршин тогтнох нэгэн чухал нөхцөл болдог байжээ. (Ц.Төрбат)