Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг Тангийн түүх
Хамаа бүхий үг Хангийн түүх, Хорин дөрвөн төрийн түүх
Төрөл Түүхэн сурвалж
Цаг үе 618-907
Хэний хаанчлалын үед Ли Юань
Салбар Эртний түүх

Шинэ Тангийн түүх

Эртний Түрэгийн түүхийн талаарх баялаг мэдээлэл агуулсан хятад сурвалж бичиг.

     “Шинэ Тангийн түүх”( 新唐書)-ийн тухайд XI зууны дунд үед хойд Сунгийн эзэн хаан Рэн зун (仁宗ren zong) өөрийн зөвлөхүүдээс “Тангийн түүх”-ийн дутагдалтай талуудын тухай сонсоод Тан улсын түүхийг дахин дэвтэрлэх зарлиг буулгасан байдаг. Энэхүү хоёр дахь дэвтэрлэх ажлыг Оуян Сю (歐陽修-1007-1072) болон  Сун Чи (宋祁998-1061) нарын тэргүүлсэн Фан Жэн (范镇), Лю Сячин (吕夏卿) нар хамтран гүйцэтгэсэн ажээ. “Шинэ Тангийн түүх” нь  225 бүлэг болсон ба 1060 онд бүрэн дууссан байна. Эдгээр 225 ботийн “бэн жи” (本纪) буюу “Хаадын уг эх” нь 10 хуйлмал, “Тойм тэмдэглэл” (志) “Он дарааллын хүснэгт” (表) 15 хуйлмал, “Түүхэн хүмүүсийн намтарын ойллого” (列传) 150 хуйлмал тус тус багтажээ. Хоёр дэвтэрлэсэн түүхийг хооронд нь ялгах үүднээс өмнө дэвтэрлэснийг “Хуучин Тангийн түүх” (旧唐書), хоёр дахь ажлыг “Шинэ Тангийн түүх” (新唐書) гэж нэрлэсэн байна. Энэхүү “Шинэ Тангийн түүх” нийтийн хүртээл болсоноор “хуучин Тангийн түүх”-ийг ашиглахаа больсон ба XVIII зууны үед Чин (1644-1911)-ийн түүх дэвтэрлэгч Гэн Бинжэн гэгч энэ хоёр дэвтэрлэсэн түүхийг нэгтгэн Тангийн нэгдсэн түүх эмхэтгэх оролдого хийж түүнийгээ “Нэгтгэсэн шинэ хуучин Тангийн түүх” (新,旧唐書和超) гэж нэрлэжээ. Шинэ болон Хуучин Тангийн түүх энэ мэт хэд хэдэн удаа засварлагдах явцад анх дэвтэрлэгдсэн эх бичвэрээс 67 хуйлмал л үлдсэн байдаг.  
     Энэхүү “Шинэ” болон “Хуучин” Тангийн түүхэнд умард этгээдийн нүүдэлчдийн нутаг, эрхлэх аж ахуй, зан заншил, соёл зэргийн талаар тусгай бүлэг болон дам байдлаар тусгагдсан байдаг байна. (Н.Ганбат)   

 

Ашигласан ном зохиол

Бичурин Н. Я. (Иакинф), Собрание сведений о народах, обитавших в Ср. Азии в древние времена. Т. 2. М.-Л., 1950, с. 98-137, 289-333. 

Тан шу (Тан улсын түүх буюу Тан улсын хуучин түүх), 24 төрийн түүх, т. 12, Шанхай, 1958.

Синь Тан шу (Тан улсын шинэ түүх), 24 төрийн түүх, т. 13, Шанхай, 1958.

Bünger, Karl. Quellen zur Rechtsgeschichte der T'ang-zeit. Nettetal (Steyler) 1996. 

Twitchett, Dennis, Financial Administration Under the T'ang Dynasty. Cambridge University Press, 1963. 

Frankel Hans, H., 'T'ang Literati. A Composite Biography', in: Wright, Arthur en Denis Twitchett (eds.), Confucian Personalities. Stanford (Stanford University Press) 1962, pp. 65-83. 


Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол