Түүнийг хоёр настайд нь Ар Монголын шарын шашны тэргүүн Живзундамба хутагтын VIII дүрээр тодруулж, 1874 онд Их Хүрээнээ залж Богд гэгээний сэнтийд өргөмжилжээ. Тэрбээр багаасаа шашны эрдэм ухаанд суралцахын хамт монгол хэл заалгаж, монгол амьдрал, ахуй соёлд ээнэгшин дасаж, монгол ухамсар сэтгэлгээтэй болсон.

    Богд Живзундамба хутагт XIX, XX зууны зааг үеэс Монгол орныхоо тусгаар тогтнолын төлөө санаа талбих болсон бөгөөд 1900 онд Да лам Бадамдорж нарыг Петербургт илгээж, 1905 онд Хүрээнээ ирсэн Далай ламтай уулзахдаа Монгол, Төвөд хоёр хүчээ нэгтгэн тусгаар тогтнолынхоо төлөө тэмцэх санаа сэдэл гаргаж байсан мэдээ байдаг.

    1911 оны намраас Чин ван Ханддорж, Да лам Цэрэнчимэд нарын хүмүүс Монголын тусгаар тогтнолыг сэргээх тухай Богд гэгээнтэй зөвлөн хэлэлцэж, улмаар түүний удирдлага заавраар тусгаар тогтнолын тэмцлийг эрчимжүүлэн, Халхын Хүрээний Бүх Хэргийг Түр Ерөнхийлөн Шийтгэх Газарыг байгуулж, 1911 оны Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгалыг ялалтанд хүргэв. 1911 оны 12 дугаар сарын 29-нд Богд гэгээнийг Монгол Улсын эзэн хааны ширээнээ залж, тусгаар тогтнолоо тунхаглан төрийн их ёслолыг явуулсан.

    Богд хааны засгийн газар Ар, Өвөр монгол, Баргыг нэгтгэсэн нэгдсэн Монгол Улс байгуулахыг зорьж, 1912 онд Ховд хотыг манж, хятад цэргээс чөлөөлж, 1913 онд Өвөр Монголыг чөлөөлөх дайныг явуулж байв. Үүний зэрэгцээгээр улс орныхоо улс төр, нийгэм эдийн засаг, соёлыг хөгжүүлэхэд чиглэсэн бодлогыг явуулж байв. Гэвч 1915 оны Хиагтын гурван улсын гэрээгээр Монголын тусгаар тогтнолыг цуцалж, автономит эрхтэй болгон, 1919 онд Монгол оронд Хятад цэргийн ноёрхол тогтжээ.

    Барон Унгерний цэрэг 1921 оны 2 дугаар сарын 3-нд Нийслэл Хүрээг чөлөөлж, 2 дугаар сарын 22-нд Богд гэгээнийг хаан ширээнд дахин өргөмжилж, таван яам бүхий Засгийн газрыг байгуулж, улс орноо гэмин цэргээс чөлөөлөх тэмцлийг явуулж байв. Энэ хооронд Монгол орны умард хязгаарт МАН-ын удирдлагаар Ардын түр засгийн газар болон АЖЦ байгуулагдаж, Хиагтыг гэмин цэргээс чөлөөлжээ. Ардын түр засгийн газар 1921 оны 7 дугаар сарын 6-нд Нийслэл Хүрээнд ирж, Богд хаанд мандал өргөжээ. Богд хааны зарлигаар 7 дугаар сарын 10-нд засгийн эрхийг Ардын түр засгийн газарт тайван замаар шилжүүлж, Богд гэгээнийг хэмжээт эрхт хаанаар өргөмжилжээ. Ардын засгийн газар 1921 оны 11 дүгээр сарын 1-нд Богд хаантай “Тангарагийн гэрээ” байгуулав. Энэ гэрээгээр Богд хаан улс төрийн хэрэгт оролцохгүй харин шашны бүх хэргийг удирдах болсон.    

    Богд хаан 1924 оны 5 дугаар сарын 20-нд жанч халсан. Ардын засгийн газрын шийдвэрээр Богд хаан таалал төгссөн тухайд яам, албан газрууд гурав хоногийн гашуудал зарлаж, улс орон даяар 21 хоног бэлбэсрэх ёсыг гүйцэтгэж, хааны тамга, өргөмжлөлийг Засгийн газарт шилжүүлжээ. (Г.Мягмарсамбуу)