Монгол улсын ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж

Үндсэн мэдээлэл:

Хамаа бүхий үг Ардчилсан хөдөлгөөн, Ардчилсан холбоо, хувьсгал
Төрөл Түүхэн зүтгэлтэн
Цаг үе XX зууны сүүлч XXI зууны эх
Өөр нэр (цол, сүмийн цол, хоч нэр гэх мэт) Ардчиллын анхдагчийн нэг
Хүйс Эр
Төрсөн он, сар, өдөр 1963
Төрсөн газар Ховд аймгийн Зэрэг сум
Албан тушаал 1981 -1982 онд Эрдэнэт үйлдвэрт засварчин, машинист, 1982-1983 онд Ардын армид байлдагч, 1988-1990 онд “Улаан-од” сонины сурвалжлагч, 1990-1992 онд БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын депутат УБХ-ын гишүүн, 1992-1994 онд УИХ-ын гишүүн, 1994-1996 онд Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн шинжээч, 1996-1998 онд Улсын Их Хурлын орлогч дарга, МҮАН-ын тэргүүн, УИХ дахь олонхийн бүлгийн дарга, МҮАН–МСДН-ын “Ардчилсан холбоо” эвслийн дарга, 1998 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайд, 2004-2006 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайд, 2009 оноос эдүгээ хүртэл Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж буй.
Гэр бүл (Эцэг, өвөг эцэг, эх, нагац өвөг, хадам эцэг, хүргэн, эхнэр, нөхөр, хүү охин гэх мэт) Эхнэр Х.Болормаа, хүүхдүүд

ЭЛБЭГДОРЖ Цахиагийн

Ардчилсан хувьсгалын удирдагчийн нэг, Монгол Улсын төр, нийгмийн зүтгэлтэн, Монгол Улсын дөрөв дэх Ерөнхийлөгч

    МАА-ийн төв хэвлэл “Улаан-Од” сонинд ажилласан үеэсээ Ц.Элбэгдорж цэрэг арми, улс орны амьдралын өмнө тулгамдсан асуудлыг хөндсөн, нийгмийн харилцаанд оршиж байгаа алдаа дутагдал гажуудлыг шүүмжилсэн, өөрчлөлт шинэчлэлтийг уриалсан өгүүлэл, нийтлэл бичин хэвлүүлж байв. Улмаар С.Зориг нарын хамт 1989 оноос Монголын ардчилсан холбоо /МоАХ/-г үүсгэн байгуулж, 1990 оны 2 дугаар сарын 11-нд Эрх чөлөөний талбайд болсон цуглаан дээр сайн сайхан цаг наашилж, хүн бүр бусдын бодлоор, бусдын албадлагаар биш, харин өөрийнхөөрөө ажиллаж, амьдрах цаг ирж байгааг тунхаглажээ. Ардчилсан хүчний цуглааныг удирдсан түүний хурц дайчин, цогтой үг Монголын ард түмнийг өөрчлөлт шинэчлэлт, амьдралын шинэ цаг үе өөд уриалан дуудаж, хүн бүхний зүрх сэтгэлийг догдлуулж байв. 

    Ц.Элбэгдорж нарын байгуулсан МоАХ-нд тулгуурлан 1990 оны 2 дугаар сарын 18-нд Монголын Ардчилсан Намыг байгуулжээ. Тус нам Монголын нийгэм, улс төрийн тогтолцоог өөрчлөн шинэчлэхийн төлөө тууштай тэмцэж, МАХН-ын Төв Хорооны Улс төрийн Товчоог огцрохыг шаардаж, 1990 оны 3 дугаар сарын 7-нд өлсгөлөн залраж байв. Үүний үр дүнд МАХН, төр засгийн удирдлагатай хэлэлцээрийн ширээнд сууж, Улс төрийн Товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулснаар нийгмийн улс төрийн тогтолцоог бүхэлд нь өөрчлөн шинэчлэх ажлын эхлэлийг тавьсан юм.

    Тэрбээр 1990 оны 7 дугаар сард болсон сонгуулиар Ардын Их Хурлаар депутат, улмаар Улсын Бага Хурлын гишүүнээр сонгогдож, Монгол Улсын шинэ Үндсэн хуулийг батлалцжээ. Шинэ Үндсэн хуулийн дагуу 1992 онд анхны чөлөөт ардчилсан сонгууль явагдахад Ц.Элбэгдорж УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон боловч 1994 онд өөрийн хүсэлтээр УИХ-ын гишүүнээс чөлөөлөгджээ.

     “Ардчилсан холбоо” эвсэл 1996 оны УИХ-ын сонгуулиар олонхийн санал авсны дараа Ц.Элбэгдорж УИХ-ын орлогч дарга, УИХ дахь “Ардчилсан холбоо” эвслийн даргын сонгууль хүлээжээ. Түүнчлэн цагаатгах ажлыг удирдан зохион байгуулах Улсын комиссыг толгойлон, цагаатгалын хууль батлуулж, хэлмэгдэгсдэд нөхөн олговор олгох ажлыг эхлүүлсэн хүн юм. Тэрбээр 1998 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар томилогдон ажиллаж байсан бөгөөд 2004 оноос УИХ-ын сонгуульд МАХН, Ардчилсан намууд тэнцүү санал авч, эвслийн засгийн газар байгуулахад хоёр дахь удаагаа Монгол Улсын Ерөнхий сайд болжээ. Ерөнхий сайд Ц.Элбэгдорж авилгалын эсрэг тэмцэхээ илэрхийлж, “Ногоон хэрэм” хөтөлбөр санаачлан, айл бүрийг компьютержуулах аяныг эхлүүлж байв.

    Ц.Элбэгдоржийн 2009, 2013 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр сонгогдон ажиллаж байна. Энэ хугацаанд нийгэмд шударга ёс тогтоох, шүүх эрх мэдлийг шинэчлэх, нийтийн биеийн тамир, спортыг хөгжүүлэх, монгол бичгийн албаны хэрэглээг нэмэгдүүлэх, “Номын баяр өдөр” бий болгох, “Ухаалаг төр” зэрэг олон чухал ажлыг өрнүүлэх тухай зарлиг буулган хэрэгжүүлж байна.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж төр ёс, түүх соёлоо эрхэмлэж, 2011 онд Монгол судлалыг дэмжих сан байгуулах санаачилгыг дэмжин хэрэгжүүлж, 2010 онд Монгол бичгийг сэргээн хэрэглэх төрийн бодлогыг идэвхжүүлэх зорилгоор Монгол бичгийн албан хэрэглээг нэмэгдүүлэх зарлиг гарган, 2015 онд баталсан Монгол хэлний тухай хуулийн дагуу Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөл байгуулан ажиллаж, Бурхан Халдун уулыг хамгаалах зарлиг гарган ЮНЕСКО-д бүртгүүлэх ажлыг амжилттай эхлүүллээ.

    Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж 2015 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр “Эх хэл, түүх, соёлоо судлах, хөгжүүлэх ажлыг дэмжих тухай” зарлиг гаргаж, “Монгол хэлний их тайлбар толь”-ийг бүтээн төгөлдөржүүлж байх, “Монголын эх түүх” цувралыг үргэлжлүүлж, түүхийн суурь судалгааны цогц бүтээл туурвихыг холбогдох эрдэм шинжилгээ, судалгааны байгууллагуудад даалгажээ. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилга, дэмжлэгээр зөвхөн 2016 онд Монголын ил хаадын судалгаа, “Монголын нууц товчоо” каталог, “Монголын эртний түүх” таван боть, монгол хэл, түүхийн цахим лавлах толь, “Монгол Алтайн магтаал”, “Монголын цуурын аялгуу” зэрэг цомог бүтээгдсэн байна.

    Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн санаачилгаар Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын төрийн тэргүүн нарын дээд хэмжээний уулзалт 2014 оноос хоёр дахь удаагаа зохион байгуулагдаж, АСЕАМ-ын дээд хэмжээний чуулга уулзалт 2016 онд Улаанбаатар хотноо болж, манай улсын гадаад харилцаа, хамтын ажиллагаа эрчимтэй хөгжиж байна. (Ж.Болдбаатар)

Ашигласан ном зохиол

Болдбаатар. Ж. Монгол түмний сод хүмүүс. Төрийн зүтгэлтэнүүд. Тэргүүн боть. УБ., Соёмбо принтинг. 2013
Болдбаатар. Ж. Монгол улсын засгийн газрын тэргүүн. УБ. Соёмбо принтинг. 2003.

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол

Элбэгдорж. Ц. Үнэний цагаан мөр. УБ.1999
Элбэгдорж. Ц. Ардчилал ба сонголт. Боть 1-5. УБ., Нэпко. 2014