1440-өөд оны үед Хятадын Мин улс Монголыг цэргийн хүчээр дарамталж чадахгүй болсон учир эдийн засгийн талаар хааж боогдуулах бодлого явуулж эхэлжээ. Монголчуудын илгээсэн агт морины үнийг буулгах, амлалтаасаа буцах зэргээр дургүйцлийг нь төрүүлэх болсноор хоёр улсын харилцаа нэлээд хурцаджээ. 

Улмаар Монголын Тогтобух хаан, Эсэн тайш нар 1449 оны зун 4 замаар Мин улсыг довтлов. Мин улсын Инцзун хаан нөлөө бүхий тайган Ван Чжэнь (王振)-ий ятгалгаар өөрийн биеэр 500 мянган цэрэг авч монголчуудтай байлдахаар хөдөлжээ. Эзэн хаанаа хүрэхээс өмнө Мин улсын хязгаарыг сахьсан цэрэг Эсэнгийн цэрэгтэй тулалдаж, бутцохигджээ. Ийм нөхцөл байдалд Инцзун хааны удирдсан цэрэг Датунд хэсэг саатаад, цааш давшихаас болгоомжлон Сюаньфу руу буцжээ. Гэвч тэдний араас Монголын цэрэг нэхэн байлдав. Инцзун хаан дөрвөн түмэн цэрэг илгээж тулалдуулсан боловч цөм бутцохигджээ.

Инцзун хааны цэрэг ухарсаар 1449 оны 8-р сарын 31-ний өдөр Туму (одоогийн Хэбэй мужийн Хуайлай сяний баруунтаа байсан) хорго (жижиг цайз)-д хүрчээ. Мин улсын хааны түшмэд Хуайлай (懷來) сяньд орж, хамгаалах санал тавьсан боловч тайган Ван Чжэнь эсэргүүцэн болиулжээ. Гэвч удалгүй Эсэнгийн удирдсан монгол цэрэг нэхэн ирж Мингийн цэргийг бүслээд, ус авах замыг нь хаав. Мингийн цэрэг цангаж ундаасан, зориг зүрх нь ихэд мохжээ. 

Дараа өдөр нь Монголын цэрэг хуурмагаар ухарсанд, энэ завшааныг ашиглан Ван Чжэнь тушаал буулгаж цэргээ өмнө зүгт шилжүүлэхээр хөдлөхийг завдах үед Эсэн тайш морьт цэргээр дөрвөн зүгээс нь бүслэн довтолжээ. Мин улсын цэрэг бие биеэсээ өрсөн үймэлдэн дутааж, цэргийн жагсаал ихэд эмх замбараагүй болов. Монголын цэрэг Мингийн цэргийн хүрээнд нэвтрэн орж ихэд даран сөнөөж, хэдэн арван түмэн хүнийг алж, шархдуулжээ. Тайган Ван Чжэнь болон бусад 50 гаруй жанжин, түшмэд алагдаж, Мин улсын хаан олзлогдов. Энэхүү явдлыг Хятадын түүхэнд “Туму бянь” буюу “Туму-гийн хувирал” гэж нэрлэдэг. 

Туму-гийн тулалдаанд Монголын 20 мянган цэрэг, Мин улсын 500 мянган цэрэг оролцжээ. Энэхүү тулалдаан өөрөөсөө хэдэн арав дахин их хүчийг дийлж, сөргөлдөгч улсынхаа эзэн хааныг олзолсон гэдгээрээ дэлхийн түүхэнд ховор үйл явдал билээ. (Ц.Цэрэндорж)